Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

rządcówka - Zabytek.pl

rządcówka


budynek mieszkalny przełom XVIII/XIX w. Jagodne

Adres
Jagodne, 1

Lokalizacja
woj. lubelskie, pow. rycki, gm. Kłoczew

Rządcówka, wzniesiona zapewne w k.XIX w., jest typowym przykładem budynku spełniającego funkcję mieszkania i biura rządcy majątku ziemskiego.

Wzniesiona w pobliżu dworu, na skraju parku, stanowi istotny element w kompozycji przestrzennej zespołu dworsko-folwarcznego.

Usytuowanie i opis

Zespół dworski usytuowany jest u zbiegu dróg lokalnych, od pn. zach. otoczony polami, od pd. wsch. sąsiaduje z kompleksem wielkich stawów założonych na rzece Okrzejce. Zakomponowany na osi pn.-pd. po zach. stronie drogi prowadzącej do Okrzei. W części środkowej znajduje się dwór otoczony niewielkim parkiem, a po obu stronach parku rozciągają się tereny dawnych ogrodów dworskich. Rządcówka usytuowana we wsch. narożu parku, na styku z podwórzem folwarcznym, w pobliżu drogi wiejskiej. Wzniesiona na planie prostokąta, parterowa, z mieszkalnym poddaszem, podpiwniczona. Układ wnętrza dwutraktowy, z wejściem przez ganek w elewacji frontowej oraz drugim, gospodarczym od strony podwórza folwarcznego. Pierwotnie mieściła kancelarię w części pd.-zach. i mieszkanie rządcy. Murowana z cegły ceramicznej, otynkowana, z drewnianym gankiem o konstrukcji słupowo-ramowej (wtórnie przeszklonym); nakryta dachem dwuspadowym pod eternitem (pierwotnie pod gontem). Elewacje na lekko wyodrębnionym cokole, ujęte w narożach szerokimi lizenami, zwieńczone płaskimi gzymsami. Elewacja frontowa (pd.) symetryczna, pięcioosiowa, z gankiem pośrodku. Elewacja tylna trójosiowa, z wejściem skrajnej osi zach. Elewacje boczne dwuosiowe, z balkonem w szczycie wsch. Otwory okienne prostokątne, z szerokimi, płaskimi nadprożami i gzymsami parapetowymi, pod którymi dekoracyjne wsporniki w formie kroksztyn. Elewacje w kolorze ugru skontrastowane z detalem architektonicznym pomalowanym na biało.

Historia

Początki zespołu dworskiego w Jagodnem sięgają XVI-XVII w., kiedy znajdował się tu niewielki folwark należący do dóbr Kłoczew, będących w posiadaniu rodu Samborzeckich, następnie Leśniowolskich, a od k. XVII w. Cieciszowskich, którzy mieli tu swoją główną siedzibę. Obecnie istniejący drewniany dwór został wzniesiony w k. XVII lub na pocz. XVIII w. Odbył się w nim chrzest Antoniego Cieciszowskiego, późniejszego senatora Rzeczypospolitej. Po bezpotomnej śmierci A. Cieciszowskiego (w 1792 r.) dobra przeszły na własność ciotecznego brata Augustyna Szydłowskiego, a następnie jego potomków. Własnością tej rodziny były do czasu II wojny światowej. W ostatniej ćw. XIX i zapewne na pocz. XX w. Edward Szydłowski (syn) wzniósł szereg budynków folwarcznych – zapewne wówczas zbudowano także rządcówkę. Po II wojnie światowej w dworze mieściła się szkoła, a zabudowania folwarczne użytkowało Państwowe Gospodarstwo Rolne. Rządcówka przez cały czas pełniła funkcję mieszkalną. Zachowana w niemal niezmienionym stanie, kilkakrotnie remontowana. Podczas jednego z remontów pierwotnie otwarty drewniany ganek w elewacji frontowej został oszklony, a wejście tylne poprzedzono niewielkim, otwartym ganeczkiem.

Zabytek dostępny z zewnątrz.

oprac. Bożena Stanek-Lebioda, OT NID w Lublinie, 02-04-2020 r.

Rodzaj: budynek mieszkalny

Styl architektoniczny: nieznana

Materiał budowy:  ceglane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_06_BK.9639, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_06_BK.325073