Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

zespół kościoła filialnego pw. św.św. Piotra i Pawła - Zabytek.pl

zespół kościoła filialnego pw. św.św. Piotra i Pawła


kościół XVI w. Raszków

Adres
Raszków

Lokalizacja
woj. dolnośląskie, pow. kłodzki, gm. Radków - obszar wiejski

Zespół kościelny w Raszkowie złożony jest z kościoła filialnego pw.św.

Piotra i Pawła, przykościelnego cmentarza otoczonego murem i budynku bramnego z kaplicą. Jest reprezentatywnym przykładem historycznego zespołu kościelnego o rozbudowanym programie funkcjonalnym, rzadko już obserwowanego na terenie Śląska, a występującego głównie na Ziemi Kłodzkiej. Pozostaje świadectwem silnego utrwalenia tutejszej lokalnej tradycji. Wieżowy budynek bramny reprezentuje rzadszy typ budynku bramnego wywodzący się z budownictwa obronnego i występujący na Ziemi Kłodzkiej tylko jeszcze przy kościołach w Jaszkowej Górnej, w Szalejowie Górnym i w Nowym Waliszowie. Budynek bramny w Raszkowie ma jeszcze dodatkowo funkcję wolnostojącej dzwonnicy, jak podobne dzwonnice w Kudowie-Czermnej czy też w Kudowie-Brzozowiu. Cały zespół kościelny cechują walory krajobrazowe i malowniczość.

Historia

Obecnie istniejący, przykościelny, cmentarz założony przed 1357 r. Ogrodzony wówczas drewnianym płotem lub kamiennym murem. Można przypuszczać, że w XVI w., w trakcie wznoszenia obecnego kościoła zbudowane nowe ogrodzenie cmentarza, i w jego linii w 1606 r. wzniesiony budynek bramny, przyziemie obecnego budynku. W jego elewacjach przebite ostrołuczne bramy, z których ta w elewacji frontowej ujęta sfazowanym obramieniem z zaciosem. To jeden z najpóźniejszych na Ziemi Kłodzkiej przejawów późnego gotyku lub wynik świadomego zabiegu ideowego mającego na celu podkreślenie starożytności budynku. Takie zjawisko ideowo-artystyczne występowało w sztuce ok. 1600 r. Cmentarz urządzony na nowo zapewne w 2 poł. XVII w., po przejęciu go od protestantów lub w końcu XVII w. po przebudowie kościoła. Wówczas otoczony obecnym kamiennym murem, zapewne w całości tynkowanym. Budynek bramny przekształcony do 1797 r. w wolnostojącą dzwonnicę poprzez nadbudowę drewnianych, górnych kondygnacji. W końcu XVIII w. zbudowana przy nim kostnica (ossuarium), użytkowana później jako kaplica. W XIX w. wymurowane górne kondygnacje budynku bramnego, który remontowany m.in. w latach 1985–1987.

Opis

Przykościelny, niewielki cmentarz założony na planie owalu wydzielony kamiennym, częściowo tynkowanym murem, miejscami oszkarpowanym. W południowo-zachodnim odcinku tego muru zlokalizowany murowany, tynkowany, dwukondygnacjowy budynek bramny. Jego jednoosiowe elewacje przeprute w przyziemiu ostrołucznymi bramami. Brama w elewacji frontowej z filarowymi węgarami i sfazowaną archiwoltą. Zamykana drzwiami z XIX w., dwuskrzydłowymi, opierzonymi, nabitymi ćwiekami w komponowanym układzie. W drugiej kondygnacji budynku prostokątne okna. Artykulacja elewacji w formie pasowego gzymsu i profilowanego gzymsu koronującego. Budynek bramny nakryty dachem namiotowym z iglicą, kulą i ozdobną chorągiewką z datą 1606 r. Do budynku bramnego dostawiona od pn. kostnica (ossuarium), użytkowana później jako kaplica, murowana, tynkowana, jednokondygnacjowa, nakryta dachem pulpitowym, otwarta ku kościołowi arkadą o łuku pełnym, nakryta sklepieniem żaglastym z gurtami.

Zabytek dostępny przez cały rok.

opr. Iwona Rybka-Ceglecka, OT NID we Wrocławiu, 16-09-2016 r.