Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

budynek użyteczności publicznej - Zabytek.pl

budynek użyteczności publicznej


budynek użyteczności publicznej 1876 - 1877 Wałbrzych

Adres
Wałbrzych, Jana Matejki 1

Lokalizacja
woj. dolnośląskie, pow. Wałbrzych, gm. Wałbrzych

Wałbrzyski gmach starostwa powiatowego jest jednym z reprezentacyjnych historycznych obiektów użyteczności publicznej w Wałbrzychu.

Historia

Gmach starostwa powiatowego (Kreishaus u. Landratsamt Waldenburg), po 1945 r. pełniący funkcję siedziby urzędów powiatowych i miejskich, obecnie Urzędu Miejskiego w Wałbrzychu, został wybudowany w latach 1876-77 r.; na pocz. lat 20. XX w. budynek przebudowano oraz zmieniono wystrój fasady; w okresie powojennym remontowano w latach 1951 i 1963. Siedziba starostwa została zaprojektowana przez wałbrzyskiego mistrza budowlanego Jägera. Teren wokół gmachu zagospodarowano parkowo. 

Opis

Architektura budynku starostwa powiatowego reprezentuje cechy historyzmu i modernizmu. Jest to budynek wolnostojący, usytuowany w północno-wschodniej pierzei ul. J. Matejki, na parceli o nieregularnym kształcie, zbliżonym do trójkąta, u zbiegu z ul. Kossaka. W głębi obsadzonej starodrzewiem parceli, na tyłach głównego gmachu znajduje się budynek pomocniczy nr 1a.

Gmach starostwa to budynek podpiwniczony, trójkondygnacyjny z mezzaninem, rozczłonkowany ryzalitami, wzniesiony na planie prostokąta wydłużonego na osi północny zachód – południowy wschód i nakryty dachem płaskim. 

Dłuższe elewacje są 9-osiowe, rozczłonkowane dwoma ryzalitami narożnymi i środkowymi, nieco węższymi. Elewacje szczytowe - trójosiowe z ryzalitami na osi. Część środkowa fasady zwieńczona jest trójkątnym szczytem. Wejście główne znajduje się na osi fasady. 

Wszystkie elewacje opracowane są jednakowo. Zachowany jest pochodzący z czasów XX-wiecznej przebudowy wyrobiony w tynku detal architektoniczny (przed przebudową budynek posiadał wystrój neorenesansowy): boniowanie przyziemia i naroży, płyciny i blendy; w naczółku szczytu fasady dwie półleżące postacie kobiece po bokach i pośrodku, w półkolistej płycinie wyznaczonej grubym, dekoracyjnym wałkiem – kartusz; gzymsy, w tym masywny, wyładowany gzyms wieńczący przerwany ponad ryzalitem środkowym z szerokim pasem fryzu wypełnionym stylizowanym ornamentem roślinnym, podobny fryz nad parterem; w ryzalicie środkowym fasady oraz bocznym w elewacji tylnej – stojące postacie wykonane w tynku; dodatkową dekorację stanowią ornamentalne aplikacje tynkowe; zamknięty łukiem pełnym otwór głównego wejścia ujęty jest żłobkowanymi lizenami i dekoracją roślinną w przyłuczach.

Zachowana jest oryginalna, drewniana stolarka drzwi wejściowych – dwuskrzydłowych z nadświetlem przesłoniętym ozdobną kratą, ramowo-płycinowych, z przeszklonymi górnymi płycinami, częściowo zachowana jest również oryginalna stolarka okienna. 

W północnej części budynku mieści się reprezentacyjna sala z zachowanym wystrojem, zaakcentowana w elewacji przez półkoliście zamknięte, wysokie okna.

Zabytek dostępny. 

Oprac. Bogna Oszczanowska, OT NID we Wrocławiu, 09.11.2018 r.

Rodzaj: budynek użyteczności publicznej

Styl architektoniczny: neorenesansowy

Materiał budowy:  ceglane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_02_BK.73161, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_02_BK.154716