cmentarz komunalny - Zabytek.pl
Adres
Kęty
Lokalizacja
woj. małopolskie, pow. oświęcimski, gm. Kęty - miasto
Nagrobki są zabytkami sztuki kamieniarskiej o dużych wartościach artystycznych. Na cmentarzu spoczywa wiele osób zasłużonych dla miasta. Założenie ma znaczne walory przyrodnicze (aleja lipowa).
Historia
Cmentarz powstał w 1795 r. Od XIX w. jest stopniowo powiększany. Zachowany do dzisiaj układ przestrzenny nekropolii wykształcił się w latach 30. XX w. Poszerzono wtedy alejki, wyznaczono kwatery i zbudowano ogrodzenie. Droga prowadząca do cmentarza obsadzona została szpalerami lip tworzącymi piękną aleję, w której ustawiono murowaną kapliczkę wnękową. Obecnie cmentarz zajmuje powierzchnię ok. 5 ha, z czego ok. 1 ha przypada na część zabytkową. Znajduje się tu ok. 5000 grobów, a prawie wszystkie pochówki są zidentyfikowane. Według szacunkowych obliczeń od końca XVIII w. do chwili obecnej spoczęło tutaj ok. 20000 tysięcy osób.
Opis
Cmentarz założony został na planie zbliżonym do prostokąta, z ukształtowanym w łuk narożem południowo-wschodnim. Zabytkowa część wydzielona jest masywnym, kamienno-ceglanym, modernistycznym ogrodzeniem z lat 30. XX w. z monumentalną bramą główną do której od zachodu prowadzi aleja lipowa (ul. Cmentarna). Kwatery cmentarne wydzielone są siecią prostopadłych względem siebie alejek. Kamienne nagrobki z os. ćw. XIX i XX w., wykonane zostały przeważnie w warsztatach kamieniarskich Żakowskich, Dziubków i Howiackich, pracujących w pobliżu cmentarza. Do najciekawszych należy nagrobek NN z 2. poł. XIX w. z rzeźbą siedzącej kobiety z wieńcem w ręce, na cokole zwieńczonym girlandami; rodziny Jacobich z os. ćw. XIX w. z kolumną zwieńczoną wazonem; Ignacego Halatki (1860-1893) – kamienny krzyż o trójlistnie zakończonych ramionach, na cokole; żołnierza armii gen. Hallera (po 1918 r.); burmistrza Kęt, Edmunda Krzysztoforskiego (1847-1930) – kamienny krucyfiks na wysokim słupie. Na cmentarzu znajdują się m.in.: symboliczny grób powstańców styczniowych z 1863 r., groby Ojców Franciszkanów (zm. w latach 1911-1958), groby Sióstr Zmartwychwstania Pańskiego (zm. 1895-1993), groby Sióstr Klarysek od Wieczystej Adoracji (spoczywa tu Walentyna Łempicka - Matka Maria od Najświętszego Serca Jezusa, założycielka klasztoru w Kętach, zm. 1918 r.) oraz groby okolicznych właścicieli ziemskich i zasłużonych mieszczan. Wyróżniają się pochówki wojenne: mogiła zbiorowa 72 żołnierzy poległych w czasie I wojny światowej 1914-1918, grób trzech żołnierzy Legionów Polskich zmarłych w 1915 r. oraz kwatera żołnierzy Armii Czerwonej poległych w okolicach Kęt w styczniu 1945 r. (w 11 mogiłach zbiorowych pochowanych jest 321 żołnierzy). Aleje cmentarne obsadzone są szpalerami żywotników, lipami, wierzbami i świerkami.
Cmentarz jest dostepny
Oprac. Tadeusz Śledzikowski, OT NID w Krakowie, 16-06-2015 r.
Dane obiektu zostały uzupełnione przez użytkownika Aneta .
Rodzaj: cmentarz
Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków
Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_12_CM.17705, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_12_CM.25089