Osadzenie, szata stylowa i koncept zostały podporządkowane ideowemu nawiązaniu do miasta Betsaidy jako symbolu przestrogi, ale i nadziei na boską interwencję. 

Historia

Pierwsza kaplica została wybudowana w tym miejscu w drugiej poł. XVIII w. Pierwotnie była drewniana, dlatego uległa szybkiemu zniszczeniu pod wpływem znajdującej się w jej pobliżu sadzawki. Kaplica obrała nazwę Betsaidy z racji jej położenia w symbolicznym rozplanowaniu przestrzennym polskiej Jerozolimy. Umiejscowienie kaplicy odpowiadało miastu Betsaida, leżącemu na pn. od Jerozolimy, pomiędzy Jeziorem Tyberiadzkim a Wzgórzami Golan. Betsaida jest w Biblii miastem, z którego pochodzili apostołowie Piotr, Andrzej i Filip, ale też miejscowością, którą Chrystus zgromił za niedowiarstwo w czynione przez niego cuda. Tak więc osadzona na wzgórzu, na uboczu ścieżki dróżek kalwaryjskich, kaplica miała przypominać pątnikom kalwaryjskim o słowach Jezusa: „Biada ci, Korozain! Biada ci, Betsaido! Gdyby w Tyrze i Sydonie dokonały się te cudy, które się u was dokonały, już dawno pokutować by zaczęły w worach i popiele” (Łk 10, 13-14). W 1836 r. rozebrano pierwszą kaplicę, a na jej miejscu, staraniem gwardiana o. Feliksa Pruskiego, wybudowano nową – kamienną, tynkowaną kaplicę, która przetrwała do współczesności. Nie wiadomo, jak pierwsza kaplica, ale XIX-wieczna została wzniesiona jako dekoracyjna oprawa dla sadzawki, którą ocembrowano ciosem. Oczywiście sadzawka komunikowała z cudem, którego dokonał Chrystus w Betsaidzie, gdy splunął na ziemię i uczyniwszy błoto nałożył je na oczy niewidomego, który odzyskał wzrok. W 1963 r. istniejącą kaplicę poddano generalnemu remontowi konserwatorskiemu, w czasie którego wymieniono fundamenty, odnowiono ściany i położono nową posadzkę.

Kaplica stanowi przykład obiektu towarzyszącego dróżkom kalwaryjskim, nie wyznaczając żadnej ich stacji.

Opis

Wzniesiona na wzgórzu, znajdującym się na pd. od Góry Lanckorońskiej, oddalona ok. 150 m od alejki dróżek kalwaryjskich. Reprezentuje przykład kaplicy o szacie barokowej. Kaplicę wybudowano na planie wydłużonego ośmioboku. W elewacjach zewn. pięć ścian przepruwają arkady, a pozostałe trzy są ślepe. Ściany zewn. wieńczy gzyms, obiegający wkoło kaplicę. Arkady zostały ujęte w proste portale z impostami i kluczami w łuku archiwolty. Wnętrze na planie elipsy. Elewacje wew. oddziela od kopuły z latarnią gzyms koronujący. W ślepych arkadach od wew. znajdują się trzy nisze, przy czym środkowa ma inny wykrój niż pozostałe i została umieszczona w niej drewniana nastawa ołtarzowa z obrazem Anioła Stróża. Kaplica stanowi oprawę dla ocembrowanej ciosem sadzawki, zabezpieczonej drewnianą balustradą. W latarni kopuły wisi figura Anioła Stróża, sfruwającego z niebios z wiosłem w dłoniach na pomoc „tonącym”.

Zabytek dostępny. 

Oprac. Mirosław Płonka OT NID w Krakowie, 15-09-2017 r.