Historia

Hrabia Antoni Ostrowski w r. 1814 rozpoczął w Tomaszowie Mazowieckim budowę romantycznego pałacu w stylu angielskim. Prace trwały do lat 30 XIX w. Wokół pałacu, położonego na wysokiej skarpie zorganizowano przestrzeń parkową. Pierwotnie powierzchnia parku była znacznie większa, niż obecnie. 

W pobliżu pałacu aż do skraju skarpy rozciąga się tzw. park górny, który zakomponowano z wykorzystaniem starodrzewia (głównie dębów)  pozostałego z istniejącego wcześniej w tym miejscu lasu. 

Najstarsze zachowane nasadzenia datowane są na pocz. XIX w. Znajdują się w zachodniej części parku. Po odzyskaniu zespołu pałacowego w l. 50 XIX w. , Ostrowscy kilkakrotnie wypuszczali w dzierżawę a nawet sprzedawali fragmenty terenu parkowego. Tuż przed wybuchem II wojny światowej pałac wraz z otoczeniem planowały wykupić władze miejskie, ale nie zdołały zrealizować tego pomysłu. Po zakończeniu działań wojennych teren został podzielony na dwie główne części.

Partia otaczająca pałac pozostaje pod opieką Muzeum, które ma tu swą siedzibę. 

Część terenu umiejscowioną w sąsiedztwie rzeki Wolbórki (tzw. park dolny) , kiedyś w części wykorzystywany jako sad, zaanektowano na boisko lokalnego  klubu sportowego Lechia. W l. 60 XX Lechia zyskała nową siedzibę, a teren przeznaczono na park miejski. Prace zakończyły się w 1964 r. Nadano mu wówczas nazwę XX-lecia PRL.  Obecnie nazwa to „Park Miejski im. Solidarności”.

Opis

Założenie pałacowe usytułowane jest w północno-wschodniej części centrum Tomaszowa Mazowieckiego. Od północy sąsiaduje z korytem rzeki Wolbórki, od południa przylega do ulicy POW. Powierzchnia wynosi ok. 7 ha.

Teren jest  podzielony na dwie części. Partia położona na skarpie, otaczająca pałac została wydzielona ogrodzeniem. Główne wejście na teren umiejscowione jest od ul. POW.

Partia dolna tworzy park dostępny powszechnie dla mieszkańców miasta. Wejścia prowadzą mi. od ulicy Mościckiego i Browarnej. Jego centralny punkt stanowi fontanna, wokół której zbiegają się aleje przebiegające w różnych kierunkach. W pobliżu znajduje się współczesny amfiteatr z muszlą koncertową. W północnowschodniej części położony jest staw o powierzchni ok. 0,35 ha.

Na terenie części przypałacowej zachowały się liczne przykłady zabytkowego drzewostanu, z którego część uznano za pomniki przyrody. Są to dęby szypułkowe (obwód ponad 300 cm.), kasztanowce zwyczajne, zakomponowane na planie podkowy. Na zboczu skarpy rosną lipy drobnolistne, kasztanowce zwyczajne, olchy czarne, wiązy polne i różne odmiany sosny. W parku „dolnym” zdecydowana większość nasadzeń drzewnych pochodzi z l. 60 XX w., jednak zachowały się także stare drzewa - olchy, wiązy i inne.

Dostępne w godzinach pracy Muzeum, park miejski czynny całą dobę.

Oprac. Anna Michalska OT NID w Łodzi, 26.03.2020 r.