Historia

Pałac został wzniesiony w latach 1601-1628 przez ówczesnego właściciela - Henryka Anzelma Promnitza, prawdopodobnie na miejscu najstarszej siedziby właścicieli Trzebiela. Budynek reprezentował typ późnorenesansowego „palazzo in fortezza”. Otoczony był fosą i kamiennym murem z cylindrycznymi basztami na narożach. Był to dwukondygnacyjny obiekt założony na rzucie kwadratu, z centralnie umieszczoną sienią na przestrzał, z elewacjami dekorowanymi sgraffito. W 1729 roku z inicjatywy Erdmanna II von Promnitza miała miejsce przebudowa rezydencji, która nadała jej charakter pałacowy. Wnętrze otrzymało nowy układ poprzez wprowadzenie klatki schodowej w centralnej części, wokół której zgrupowano pomieszczenia w układzie amfiladowym. Elewacje uzyskały nowy, późnobarokowy wystrój. Pałac od 1945 r. pozostaje nieużytkowany. W latach 1977-1979 został poddany remontowi zabezpieczającemu. W 1991 roku rozpoczęto nieukończony remont, obejmujący wymianę pokrycia dachowego.

Opis

Pałac znajduje się w pd.-zach. części miejscowości, bezpośrednio za linią dawnych murów miejskich. Był otoczony fosą oraz częściowo zachowanym kamiennym murem z cylindrycznymi basztami w narożach. Główny wjazd do pałacu prowadzi od strony wsch. przez murowany mostek, który obecnie jest zawalony. Na południe od budynku rozciąga się niewielki teren zadrzewiony bez śladów zieleni komponowanej i systemu komunikacyjnego, z pojedynczymi okazałymi egzemplarzami drzew liściastych. Barokowy pałac to obiekt murowany, założony na rzucie kwadratu, o zwartej, piętrowej bryle, przekrytej czterospadowym dachem mansardowym. Układ wnętrz jest dwutraktowy z przelotową sienią i centralnie usytuowaną klatką schodową. Piwnice o ścianach wzniesionych z kamienia narzutowego przekryte są późniejszymi ceglanymi sklepieniami. Pomieszczenia parteru nakryte są częściowo zachowanymi renesansowymi sklepieniami krzyżowymi. W otynkowanych elewacjach przeważała artykulacja pionowa. Najbardziej reprezentacyjnie opracowana była fasada z centralnym ryzalitem pozornym, ujętym po bokach parami pilastrów, zastosowanymi w wielkim porządku. Mieści się w niej portal wejścia głównego, nad którym znajduje się pseudobalkon z dużym oknem, a całość wieńczy facjatka z pojedynczym oknem w partii dachu. Narożniki fasady zostały podkreślone parami pilastrów zastosowanymi w wielkim porządku o ozdobnych kapitelach, podtrzymującymi gzyms koronujący. Obiekt pozostaje nieużytkowany i niezabezpieczony, w złym stanie zachowania – zarwane stropy i sklepienia, elewacje w większości pozbawione tynku, brak stolarki okiennej i drzwiowej, liczne spękania murów, zaniedbane otoczenie.

Dostęp do zabytku ograniczony. Własność prywatna – obiekt dostępny z zewnątrz.

oprac. Marta Kłaczkowska, OT NID w Zielonej Górze, 27-11-2017 r.