Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

pałac - Zabytek.pl

pałac


pałac poł. XIX w. Klecza Dolna

Adres
Klecza Dolna, 120

Lokalizacja
woj. małopolskie, pow. wadowicki, gm. Wadowice - obszar wiejski

Dwór eklektyczny,  nawiązujący architekturą do włoskiej tradycji renesansowych dworów-willi.

Świadczą o tym m.in. dominujące  narożne, piętrowe pawilony sprowadzające korpus budynku do roli łącznika pomiędzy nimi oraz rodzaj i rozmieszczenie bogatego detalu architektonicznego na elewacjach. Zabytek wraz z otaczającymi go pozostałościami parku ma duże walory historyczne, estetyczne i krajobrazowe.

Historia

Klecza jest wsią lokowaną w 1. poł. XIV w. Od 2. poł. XIV do początków XVI stulecia należała do Słupskich. W końcu XV w. została podzielona na Kleczę Dolną i Kleczę Górną. Kleczę Dolną od 1519 r. do początków XVII w. posiadali Rusoccy, później Dąbrowscy, Brodeccy i Zakrzowscy. Od 1790 r. miejscowość należała do Duninów. W 1869 r. wieś przejęli Gaschowie, a potem na krótko Emil Dolcisz. Od 1871 do 1901 roku właścicielem Kleczy Dolnej był Franciszek Neumayer, który sprzedał ją Przecławowi Sławińskiemu. Pierwszy dwór we wsi wznieśli prawdopodobnie w 2. poł. XV w., Słupscy. Około 1850 r. Duninowie założyli  park, którego pozostałości zachowały się do dzisiaj, a na jego terenie zbudowali niewielką, drewnianą rezydencję.  W pobliżu miejsca gdzie była usytuowana na początku XX w. powstał opisywany dwór wzniesiony przez Przecława Sławińskiego. Jego córka Zofia  Wysocka przejęła budynek w 1913 r.  i użytkowała go do 1956 roku. Od 1956 do 1978 roku w dworze mieszkali  pracownicy pobliskiego Państwowego Gospodarstwa Rolnego, które powstało na terenie dawnego zespołu parkowo-folwarcznego. Po roku 1978 budynek miał pełnić funkcję siedziby biurowo-administracyjnej POM-u i w tym celu przystąpiono do generalnego remontu obiektu. Prace obejmowały m.in. osuszenie i odgrzybienie budynku, wymianę podłóg, stropów i stolarki, więźby dachowej i pokrycia dachu. W roku 1993 dwór został sprzedany osobie prywatnej.

Opis

Dwór  usytuowany jest w północnej części wsi po wschodniej stronie drogi prowadzącej do Rokowa, obok zabudowań dawnego Państwowego Ośrodka Maszynowego i przystanku komunikacji publicznej. Budynek otoczony jest pozostałościami parku krajobrazowego, którego starodrzew tworzą głównie dęby, graby, lipy, klony i kasztanowce. Wydzielony ogrodzeniem z metalowych prętów teren wokół dworu, opada ku zachodowi stromą skarpą wzmocnioną kamiennym murem oporowym. Budynek frontem zwrócony jest na zachód. Dwór murowany z cegły i kamienia, potynkowany, częściowo podpiwniczony.  Bryła obiektu złożona jest z dwóch piętrowych, prostopadłościennych pawilonów połączonych ze sobą parterowym korpusem-łącznikiem. Korpus budynku nakryty jest dachem czterospadowym z wtórnie dobudowanymi oknami doświetlającymi poddasze, a pawilony nakrywają niskie dachy namiotowe. Obiekt wzniesiony jest na planie prostokąta, symetryczny, szerokofrontowy, z tarasem poprzedzającym frontowe wejście główne od zachodu i  ujętym arkadą wejściem bocznym od południa. Na parterze na osi wejścia głównego znajduje się hol wokół którego zgrupowanych jest kilka pomieszczeń użytkowych. Na mieszkalne poddasze prowadzą kręte schody. Drzwi płycinowe, okna skrzynkowe, przeszklenia okienne na poddaszu wielokwaterowe. Narożniki elewacji frontowych pawilonów dekorowane są boniowanymi nakładkami, a ożywiają je poprowadzone przez dwie kondygnacje pilastry z przepaskami w postaci jońskich kapiteli. Przestrzenie nad oknami zdobią odcinkowe gzymsy i półkoliste naczółki na wspornikach, a powierzchnie podokienne pomiędzy kondygnacjami, płyciny ozdobione parami antytetycznych gryfów zwróconych głowami w stronę rozdzielających je amfor. Otwory okienne ujęte są w profilowane uskokowo opaski z ozdobnymi, pozornymi zwornikami nad oknami. Fasada i elewacje boczne pawilonów zwieńczone są wydatnymi gzymsami i fryzami kostkowymi.  Okna mają  dekoracyjne obramienia. Podobnie dekorowana jest elewacja tylna budynku.

Zabytek dostępny z zewnątrz.

oprac. Tadeusz Śledzikowski, OT NID w Krakowie, 10-10-2017

Rodzaj: pałac

Styl architektoniczny: nieznana

Materiał budowy:  ceglane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_12_BK.213931, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_12_BK.422658