Historia obiektu

Most został zbudowany w latach 1902-1904, podczas budowy linii kolejowej. Nie ma dowodów w dostępnych źródłach, by most został zbudowany w roku 1887 w ramach programu budowy kolei normalnotorowej. Projekt budowy linii normalnotorowej sporządził Gwalbert Ziembicki w 1897 r. Projekt ten nie został zaakceptowany przez Sejm Krajowy we Lwowie oraz przez c.k. Ministerstwo Wojny, w związku z czym koncesja na budowę nie została udzielona. Trasa została wytyczona pod koniec 1900 r. Inż. Maurycy Machalski zakończył opracowanie projektu linii wąskotorowej w kwietniu 1901 r. Projekt powstał w oparciu o wcześniejszy projekt linii normalnotorowej. Po ukończeniu projektu rozpoczęła prace komisja wywłaszczeniowa. Koncesja na budowę została udzielona księciu Andrzejowi Lubomirskiemu dopiero 15.02.1902 r. Linia kolejowa została oficjalnie otwarta 8.09.1904 r.

Podczas 1. wojny światowej Rosjanie w czasie odwrotu w maju 1915 r. wysadzili most. Został on wyremontowany prowizorycznie już w tym samym miesiącu. Niemieckie i austriackie wojska kolejowe odbudowały konstrukcję mostu do końca wojny. Zamontowano ponownie naprawione stalowe przęsło. W czasie 2. wojny światowej most nie uległ zniszczeniu. Wg informacji w karcie ewidencyjnej w l. 50. XX w. dodano prowizoryczną podporę – drewniany filar. Ok. 2000 r. wyremontowano konstrukcję mostu z wykonaniem nowej warstwy malarskiej.

Opis obiektu

Most kolejowy na rzece Mleczka, w km 10,0+71 linii kolejki wąskotorowej Przeworsk – Dynów znajduje się w pd. części Urzejowic noszącej nazwę Zagrody. Linia kolejki po obu stronach mostu w obrębie doliny Mleczki poprowadzona jest na wysokich nasypach ziemnych.

Jest to most stalowy, 1-przęsłowy o konstrukcji kratownicowej, nitowanej, o pasach równoległych, z jazdą dołem, z dwiema podłużnicami i jedenastoma poprzecznicami blachownicowymi w przęśle. Przyczółki wykonane są z bloków piaskowcowych z blokami granitowymi pod oparciem konstrukcji przęsła. Jego rozpiętość wynosi 30,88 m, dł. całkowita konstrukcji stalowej 31,48 m, wysokość dźwigarów kratowych 3,25 m, ich rozstaw 4,97 m. Ławy podłożyskowe przyczółków o szer. 0,7 m. Dł. całkowita mostu wraz z przyczółkami 35,0 m.

Przęsło kratowe podzielone jest słupkami na 10 pól. Pasy dolny i górny, słupki, podłużnice i poprzecznice wykonane są z blachy stalowej i kątowników połączonych nitowaniem. Krzyżulce dźwigarów kratowych wykonane są z kątowników znitowanych w teowniki i płaskowników. Krzyżulce usztywniające pasy dolne z kątowników. Do kratownic więzarów zamocowane są poręcze z płaskowników. Na podłużnicach ułożone są mostownice z belek drewnianych o przekroju 30/30 cm i dł. ok. 1,7 m starsze i ok. 2,7 m nowsze. Do mostownic zamocowane są szyny toru kolejowego oraz szyny odbojowe (przeciwwykolejeniowe). Pomiędzy nimi ułożone są blachy przeciwpożarowe. Wzdłuż więzarów kratowych na mostownicach ułożone były chodniki z desek dla pieszych (obecnie niezachowane).                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                  

Dostępność obiektu dla zwiedzających. Zabytek jest dostępny do zwiedzania bez ograniczeń.

Autor noty: Opr. Adam Sapeta, OT NID w Rzeszowie, 19-09-2023 r.