Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

zespół pałacowy - Zabytek.pl

zespół pałacowy


pałac XVIII w. Gręboszów

Adres
Gręboszów, 19

Lokalizacja
woj. opolskie, pow. namysłowski, gm. Domaszowice

Najbardziej znanymi rodzinami, w których rękach znajdował się majątek ziemski w Gręboszowie są rody von Prittwitz und Gaffron oraz Henckel von Donnersmarck.

Stary rycerski ród Pretwiczów-Gawronów odgrywał znaczną rolę: Bernard Pretwicz (1500-1563) był bohaterem polskich walk z Tatarami, a ulica jego imienia znajduje się we wrocławskiej dzielnicy Krzyki (przebiega przez osiedla Dworek, Gajowice i Południe); Jakub Pretwicz (1546-1613) był z kolei wojewodą podolskim.

W nieznanym momencie XVIII stulecia Pretwicze-Gawronowie stali się właścicielami podnamysłowskiego Gręboszowa. W roku 1782 Jan Maurycy von Prittwitz und Gaffron wybudował pałac, mający odtąd stanowić rezydencję tutejszych magnatów. Jan Maurycy zmarł siedem lat później, a jego włości odziedziczyła jedyna córka, Joanna Eleonora. Nie chcąc pozostawać dłużej panną, w roku 1790 poślubiła Gustawa Adolfa Henckel von Donnersmarck. Od tego momentu, aż po rok 1945 historia Gręboszowa będzie nierozerwalnie złączona z tym pochodzącym ze słowackiego Spiszu rodem, który na Śląsku zyskał sławę potentata gospodarczego.

Hrabia Gustaw Adolf służył w armii pruskiej jako dowódca dywizji piechoty. W roku 1813 został dowódcą jednostki kawaleryjskiej. Walcząc na jej czele poległ 10 listopada 1813 r. w bitwie z Francuzami pod murami obleganego Głogowa. Otrzymać miał wówczas aż szesnaście pchnięć bagnetem oraz dwa postrzały. Jego ciało sprowadziła do Gręboszowa córka Loretta. 6 grudnia 1813 r. miał miejsce uroczysty pogrzeb hrabiego, którego okazały, żeliwny nagrobek można podziwiać na gręboszowskim cmentarzu.

Pałac, wybudowany przez Jana Maurycego doczekał się przebudowy w l. 1903-1904, za rządów hrabiego Jana Edgara Henckel von Donnersmarck (prawnuka Gustawa Adolfa). Ostatnim właścicielem majątku był hrabia Jerzy Henckel von Donnersmarck, który zmarł w 1973 r. Teoretyczne prawa do dóbr gręboszowskich ma obecnie jego syn Piotr, urodzony w 1933 r.

Hencklom udało się uciec przed wkraczającymi na Śląsk Rosjanami.

Wieś została zajęta 20 stycznia 1945 r., a niedługo potem zaprószony przez czerwonoarmistów ogień strawił hrabiowską rezydencję. Jej ruiny rozebrano w l. 1948-49 i nie wiedzieć czemu nadal figuruje w Rejestrze Zabytków Województwa Opolskiego.

Dane obiektu zostały uzupełnione przez użytkownika Mateusz .

Rodzaj: pałac

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_16_ZE.8131, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_16_ZE.1538