Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

kaplica Gradusy - Zabytek.pl

kaplica Gradusy


kaplica 1700 - 1709 Góra Świętej Anny

Adres
Góra Świętej Anny

Lokalizacja
woj. opolskie, pow. strzelecki, gm. Leśnica - obszar wiejski

Budową Świętych Schodów, zwanych gradusami kierował Krzysztof Worbs ze Strzelec Opolskich.

Był on jedną z najbardziej znaczących postaci późnobarokowej architektury na Górnym Śląsku. Kaplica powstała w 1781 roku, prawdopodobnie wg planów opawskiego rzeźbiarza – Johannesa Nitschego. Inicjatorem budowy był hrabia Antoni Gaschin, zwany drugim założycielem kalwarii. 

Usytuowanie i opis

Kaplica usytuowana na spadku terenu, której jedna z części posadowiona jest na szczycie skarpy, druga na silnym spadku zbocza. Część mieszcząca schody nawiązuje do tzw. Świętych Schodów liczących 28 stopni – wzniesiona została na rzucie prostokąta, a jej zakończenie stanowi kaplica na planie ośmioboku. Elewacje charakteryzują podziały ramowe. Okna zamknięte są łukiem półkolistym i odcinkowym. Wejście do kaplicy od strony północnej, zamknięte jest łukiem koszowym. Wejście u dołu schodów flankowane murkami ukośnie ustawionymi względem lica elewacji. Na ścianie kartusz z ornamentem rokokowym z herbem Gaschinów i napisem fundacyjnym. Nad kaplicą kopuła z ośmioboczną latarnią, nad schodami dach siodłowy.  

W kaplicy zachowała się polichromia ścienna z XIX w. Wystrój ten kaplica uzyskała za czasów pełnienia funkcji gwardiana przez ojca Anastazego (1864-1872) i ojca Osmunda Laumanna (1872-1875). Na ścianach kaplicy zachowanych jest pięć obrazów w ośmiobocznych obramieniach. Na sklepieniu znajdują się przedstawienia Ojców Kościoła oraz dwóch aniołów. W pomieszczeniu drugim kaplicy, w którym znajdują się Święte Schody, obecny wystrój sklepienia oraz ścian pochodzi z lat 30-tych XX w.

Historia

Ród von Gaschinów sytuuje się wśród najbardziej aktywnych górnośląskich fundatorów dzieł sztuki sakralnej w XVII i XVIII wieku. Idea założenia na Górze św. Anny kalwarii zrealizowana została przez Georga Adama von Gaschina. W latach 1700-1709 wzniesiono trzydzieści trzy kaplice wzorowane na starszym o sto lat założeniu małopolskiej Kalwarii Zebrzydowskiej. Zespół zaczął funkcjonować zgodnie z intencjami fundatora dopiero w roku 1763. Budowniczym zespołu był Domenico Signo z Opola, o czym informuje inskrypcja na kaplicy Grobu Pańskiego. 

Kaplica, składała się początkowo 15 marmurowych stopni. By móc skorzystać z odpustów, które Stolica Święta przyznała za odwiedzenie św. gradusów, należało rozebrać starą kaplicę i zbudować ją na nowo z 28 stopniami. Poświęcenie kaplicy odbyło się 3 września 1781 roku.

W 2 poł. XX w. wymieniono pokrycie dachu z łupka na blachę. W 1983 roku pracom konserwatorskim poddano polichromie znajdujące się we wnętrzu. W 2006 roku zostały wykonane prace związane z wymianą więźby dachowej na nową drewnianą w tej samej konstrukcji oraz wymieniono pokrycie dachowe. Prace konserwatorskie i restauratorskie przy wystroju wnętrza kaplicy wykonano w 2007 roku. Dotyczyły one m.in. malowideł ściennych i elementów drewnianych wystroju tj. grup rzeźbiarskich i krucyfiksu. Polichromie nawiązują stylistycznie i  czasowo do Wieczernika autorstwa malarza Klinka z Babic.

Obiekt dostępny z zewnątrz.

Katarzyna Latocha, OT NID w Opolu, 07.11.2019 r.

Rodzaj: kaplica

Styl architektoniczny: barokowy

Materiał budowy:  ceglane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_16_BK.356082, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_16_BK.22041