poł. XIX w. na terenie Mazowsza. 

Usytuowanie i opis

Dwór położony jest w Gradowie, stanowiącym część wsi Wikcinek, 11 km na płd. od Sochaczewa. Obiekt leży na prawym brzegu rzeki Suchej w otoczeniu parku krajobrazowego z 1. poł. XIX wieku. Przed budynkiem znajduje się owalny podjazd z klombem pośrodku, który obramowany jest niskim żywopłotem. Obecnie w obiekcie znajduje się siedziba Ośrodka Hodowli Zwierzyny Polskiego Związku Łowieckiego.

Budynek parterowy, podpiwniczony, z częściowo użytkowanym poddaszem, nakryty został dwuspadowym dachem z facjatami. Murowany z cegły i otynkowany, o nieregularnej bryle wzniesionej na rzucie zbliżonym do prostokąta. Fasada niesymetryczna jedenastoosiowa, z wejściem głównym na ósmej osi. W jego otoczeniu umieszczono portyk złożony z pary czworobocznych, boniowanych filarów oraz od wewnątrz pary kolumn toskańskich.  Nad nim znajduje się balkon z balustradą z profilowanych tralek, wspartym na filarach i kolumnach umieszczonych na podeście ze schodami. Fragment elewacji przy wejściu głównym boniowany. Większość otworów okiennych parteru znajduje się w profilowanych opaskach z uskokowymi parapetami i nadprożami. Pod parapetami profilowane opaski okalające dwupolowe, prostokątne płyciny. Okna piwnic bez opasek. Górny poziom otworów w ryzalitach w płd. z profilowaną archiwoltą z kluczem, w płn. małe okienko z profilowanym i uskokowym nadprożem. Otwory balkonowe w płytkich niszach. Podziały poziome podkreślone zostały przy pomocy niskiego cokołu z oknami piwnicznymi oraz profilowanym gzymsem wieńczącym. Zwieńczenie ryzalitu płd. i facjaty nad balkonem trójkątne, profilowane opaski z uskokami na narożach, w ryzalicie płn. zaś znajduje się trójkątny szczyt z profilowaną opaską i nadstawką z datą budowy: 1880. Podziały pionowe zaakcentowano pilastrami w narożach ryzalitu płn. oraz wydatnym pilastrem ze sterczyną w płd.-zach. narożniku dworu. 

Elewacja wsch. od strony parku dziewięcioosiowa, z ryzalitem ósmej osi, w części płn. nieco niższa. Siedem okien parteru pozbawione zostało zdobień poza delikatnie profilowanym parapetem. Okna w ryzalicie ukształtowane analogicznie jak w elewacji frontowej. Wąskie okno na ostatniej osi podobne do okien fasady z wyjątkiem brakujących płycin podokiennych. Podziały pionowe i poziome zbliżone do podziałów frontu. Szczyt ryzalitu obramowany uskokową opaską. 

Elewacja płn. poprzedzona została prawdopodobnie wtórnie dostawionymi elementami różnej wysokości. W kondygnacji parteru czteroosiowa, ostatnia oś pozorowana blendą. Okna i ślepy otwór w opaskach. W częściowo zasłoniętym ryzalicie, nad dobudówką, dwa okna z profilowanymi archiwoltami, powyżej nich prostokątny otwór okienny w profilowanej opasce. Szczyt w ryzalicie o łagodnych spływach w opaskach, w jego zwieńczeniu kula. Podziały poziome i pionowe ściany analogiczne jak we froncie i tylnej elewacji budynku. Elementy dostawione naśladują podziały pierwotne. Przed środkowym aneksem znajduje się zejście do piwnicy.

Elewacja płd. jest jednoosiowa, wtórny otwór drzwiowy poprzedzony został betonowymi schodami. Po bokach elewacja ujęta wydatnymi pilastrami ze sterczynami, podział poziomy sprowadza się do cokołu i gzymsu między parterem a poddaszem. Trójkątny szczyt z dwoma wtórnymi oknami. 

We wnętrzu brak historycznego wyposażenia. Układ dwutraktowy, przekształcony.

Historia

Wieś Gradów istniała już w XV w., jej pierwszym właścicielem był stolnik sochaczewski Borzym z Gradowa. Od l. 80. XIX w. dobra w Gradowie objął w posiadanie Bolesław Zieliński, który wzniósł w tym miejscu dwór w 1880 roku. W czasie I wojny światowej dwór został uszkodzony w czasie pożaru. Po 1918 r. przeprowadzono kapitalny remont podczas którego nie odtworzono pomieszczeń i klatki schodowej na prawo od sieni głównej. W l. 1929-33 zarządcą posiadłości był Ryszard Manteuffel-Szoge, profesor Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego. W 1937 r. po śmierci Bolesława, majątek stanowił własność jego żony Marii Heleny Zielińskiej. Do r. 1945 posiadłość znajdowała się w rękach rodziny Zielińskich. Budynek ponownie zniszczony został w 1945 r. przez wojska rosyjskie oraz miejscowych rabusiów. Po II wojnie przeszedł na własność gminy, która dokonała jego remontu i w 1960 r. przekazała w “zarząd i użytkowanie” Polskiemu Związkowi Łowieckiemu. W 1980 r. zakończono remont kapitalny, zmieniono wówczas elewację ogrodową, w której zamurowano wyjście, a w elewacji płd. wykuto je w celu bezpośredniej komunikacji ze znajdującymi się nieopodal współczesnymi pomieszczeniami gospodarczymi.

Obiekt dostępny z zewnątrz.

oprac. Bartłomiej Modrzewski, NID OTW, 6 maja 2019