Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

kaplica Most na Cedronie - Zabytek.pl

kaplica Most na Cedronie


most 1793 - 1833 Brody

Adres
Brody

Lokalizacja
woj. małopolskie, pow. wadowicki, gm. Kalwaria Zebrzydowska - obszar wiejski

Most na Cedronie był pierwszym obiektem w Kalwarii Zebrzydowskiej, którego budowa była podyktowana koniecznością zapewnienia pątnikom przeprawy przez rzekę Skawinkę (zw.

Cedronem). Już w czasie pierwszej budowy na moście wybudowano kaplicę, która weszła w skład trasy Dróżek Pana Jezusa i Dróżek Matki Boskiej. W ten sposób nawet most stał się miejscem odwołującym do wydarzeń biblijnych wokół Męki Pańskiej, które przybyli współ-przeżywać pątnicy kalwaryjscy.

Historia

Topografia ziem starostwa lanckorońskiego, które Mikołaj Zebrzydowski przekazał pod budowę założenia kalwaryjnego bardzo przypominała topografię Ziemi Świętej. Na skutek tego podobieństwa Feliks Szczęsny Żebrowski postanowił wykorzystać również lokalną rzeczkę Skawinkę, zmieniając jej nazwę własną na zwyczajową nazwę Cedron. W ten sposób część kaplic na Górze Oliwnej (Ogrojec, Pojmanie, Grób Matki Boskiej) pozostały po drugiej stronie brzegu rzeki. Potrzeba zapewnienia przeprawy dla pielgrzymów, przybywających coraz tłumniej by odprawiać nabożeństwa do Męki Pańskiej, przyczyniła się do tego, że syn Mikołaja – Jan Zebrzydowski postanowił wybudować most łączący ze sobą dwa brzegi Skawinki. Dodatkową determinantą pod budowę mostu musiała być pielgrzymka dziękczynna do Kalwarii księcia Władysława Wazy (późniejszego króla Władysława IV), który w taki sposób dziękował w 1627 r. za odniesione zwycięstwo pod Chocimiem. Napływ wysoko postawionych w społeczeństwie pątników wymagał odpowiedniej formy ich ugoszczenia. Pierwszy most z kaplicą został więc wzniesiony w l. 1623-1641.

Most zaczął odgrywać ogromną rolę w theatrum kalwaryjskiej Jerozolimy. Kohorta ciągnęła Jezusa do arcykapłanów z Ogrodu Oliwnego do Jerozolimy właśnie przez most i bramę, prowadzące do miasta. Kaplica na Cedronie upamiętnia przekazane przez tradycję strącenie Jezusa z mostu do rzeki. Obecny budynek kapliczki pochodzi z 1824 r., a sam most jest dziełem kamieniarzy z 1907 r. 

Kaplica na Moście wyznacza szóstą stację Dróżek Pana Jezusa w cyklu Drogi Pojmania.

Opis

Most jest zlokalizowany na rzece Skawince, ok.100 m od drogi głównej. Stanowi przykład masywnego kamiennego mostu łukowego. Umocnione brzegi i środkowy filar podtrzymują dwie arkady półkoliste. Środkowy filar jest wsparty dodatkową masywną przyporą. Most wykonano z opracowanych bloków kamienia. Dekorację stanowi kamienna, prosta balustrada. Do kaplicy Strącenia Jezusa do Cedronu, znajdującej się pośrodku mostu, prowadzi ciąg schodów. Kaplica na planie kwadratu jest nakryta walcowatym dachem. Elewację frontową kaplicy urozmaica prostokątne wejście z portalem z opracowanych ciosów piaskowca. Światła do środka doprowadzają dwa otwory okienne w kształcie trefla. Wyposażeniem kaplicy jest późnobarokowy ołtarzyk z malowidłem Władysława Lisowskiego, przedstawiający kalwaryjski Most na Cedronie, z którego żydowska kohorta zrzuca do Cedronu Jezusa.

Zbytek dostępny.

Oprac. Mirosław Płonka, OT NID w Krakowie, 15-09-2017 r.

Rodzaj: most

Styl architektoniczny: nieznana

Materiał budowy:  ceglane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_12_BL.53057, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_12_BL.40002