Obiekt od czasu swojego powstania w latach 1872–1881 zachowuje swoją historyczną formę i pełni nieprzerwanie funkcję obiektu użyteczności publicznej, najpierw przez ponad 90 lat szkoły, później przez 37 lat obiektu administracyjnego oświaty, a od 2011 roku placówki upowszechniania kultury. Obiekt jest cennym zabytkiem dziedzictwa kulturowego Podgórza i Krakowa. Do rejestru zabytków został wpisany ze względu na duże wartości historyczne, architektoniczne i artystyczne.

Historia

Budynek wzniesiony został w latach 1872–1881. Jako projektanci obiektu wymieniani są miejski architekt Józef Kryłowski, zatrudniony w magistracie ówczesnego miasta Podgórze (włączonego do Krakowa w 1915 r. jako osobna dzielnica), oraz Emil Lubicz Serkowski, miejski inżynier budowlany, w latach 1888–1889 burmistrz Podgórza. W 1892 r. w obiekcie znalazła swoją siedzibę Powszechna Szkoła Wydziałowa Męska. Funkcję placówki oświatowej budynek pełnił do 1974 r. Później znajdowała się tu siedziba Miejskiego Centrum Obsługi Oświaty Południe w Krakowie. W 2011 roku budynek zajął dzielnicowy Dom Kultury Podgórze, a obecnie mieści się tutaj Centrum Kultury Podgórza. W latach 2009-2016 przeprowadzono częściowy remont obiektu m.in. zmieniono pokrycie dachu, a wnętrza dostosowano do pełnionych funkcji placówki upowszechniania kultury. W 2018 r. za kwotę ponad 1.5 mln zł pochodzącą głównie z funduszy Unii Europejskiej, przeprowadzono kompleksowe prace remontowo-konserwatorskie w trakcie których m.in. wymieniono stolarkę okienną, oczyszczono elewacje frontowe oraz zakonserwowano detale architektoniczne i elementy metalowe. W efekcie tych prac zabytkowi przywrócono dawny, oryginalny koloryt cegły i wydobyto jego wyjątkowe, historyczne XIX-wieczne walory estetyczne, zdobienia, wykucia i rzeźbienia.

Opis

Budynek położony jest w dzielnicy Krakowa, Podgórze, na południowym brzegu Wisły, przy zbiegu ulic Legionów Piłsudskiego i Sokolskiej. Jest to obiekt murowany z cegły ceramicznej pełnej w kolorze czerwonym, w partiach cokołowych z piaskowca, częściowo potynkowany, czterokondygnacyjny, nakryty dachami wielopołaciowymi z dachówki ceramicznej, złożony z dwóch prostopadłych do siebie, wydłużonych, prostokątnych skrzydeł, pomiędzy którymi od zachodu znajduje się dziedziniec. Pozorne ryzality obiektu wieńczą trójkątne szczyty zakończone ostrosłupowymi daszkami. Wieloosiowe elewacje są bogato zdobione urozmaiconym detalem architektonicznym wykonanym z cegły ceramicznej w trzech kolorach. Detale mają m.in. formy uskoków, łuków, pilastrów, glifów, gzymsów, parapetów, płycin, ornamentów kostkowych, zdobnych krenelaży, różnych form kominów i głów ludzkich z piaskowca. W murach zamocowane są ozdobne metalowe ściągi. Otwory okienne mają arkadowe obramienia wsparte na rzeźbionych konsolach lub rozdzielone pilastrami. Niektóre okna zabezpieczają ozdobne kraty. W elewację wejściową wmurowana jest tablica-wodowskaz z zaznaczonym poziomem zalania budynku przez wody Wisły 12 lipca 1903 r. w czasie wielkiej powodzi w mieście. Układ przestrzenny wnętrza obiektu jest dwutraktowy, z amfiladowym układem pomieszczeń. Żaglaste sklepienie reprezentacyjnej sieni na parterze wsparte jest na kolumnach.

Zabytek dostępny z zewnątrz. Wnętrze niedostępne - szkoła.

Oprac. Tadeusz Śledzikowski, OT NID w Krakowie, 28-04-2020 r.