Historia

Najstarsza wzmianka o Iłowej, pochodząca z 1356 r., dotyczy nadania wsi w lenno braciom Wittigowi i Kunze von Kottwitzom. Do rodziny von Kottwitz majątek należał do poł. XVI wieku. Założona przez nich siedziba szlachecka została zniszczona w 1440 roku. W jej miejscu, w 1626 r., baron Christoph von Schellendorf wzniósł późnorenesansową rezydencję. Była to trzykondygnacyjna budowla rozplanowana na rzucie prostokąta, z wieżą po północnej stronie. Na pocz. XVIII w. Balthasar von Promnitz rozbudował obiekt o pn.-zach. skrzydło. Nowa, barokowa część pałacu miała dwie kondygnacje nakryte dwuspadowym dachem. Elewacje ozdobiono pilastrami o korynckich głowicach, a wnętrza dekoracjami sztukatorskimi. Ostatnią przebudowę, trwającą od 1860 r., zakończył w latach 1902-1905 Friedrich Maximilian von Hochberg. Przedłużono wówczas barokowe skrzydło, podwyższono je o kondygnację wkomponowaną w nowy mansardowy dach i dobudowano wieżę z podcieniem przed wejściem. Elewacjom nadano neobarokowy kostium. Wprowadzono zmiany wewnątrz pałacu: założono nową klatkę schodową, kominki, boazerie i sztukaterie. Wystrój zaprojektował prof. Philippi, a sztukaterie wykonał C. Giovanetti.Friedrich Maximilian von Hochberg mieszkał w Iłowej do 1911 r. W latach 1914-1918 właścicielem dóbr był Hans Heinrich von Pless, a od 1929 do 1945 - Paul Jentzig. Po II wojnie światowej pałac przeznaczono na siedzibę szkoły średniej i tę funkcję pełni nadal.

Opis

Pałac jest elementem założenia rezydencjonalnego usytuowanego w centralnej części Iłowej, przy głównej drodze prowadzącej do Żagania. Budowla położona na wyspie otoczonej odnogami rzeki Małej Czarnej. Po pd., zach. i pn. stronie rozciąga się park krajobrazowy, po wsch. - dawny folwark. Droga dojazdowa prowadzi przez przejazd w zabudowaniach folwarcznych przy głównej ulicy miasta.

Pałac założony na rzucie prostokąta, trzykondygnacyjny, oskarpowany od wsch. i pd., nakryty czterospadowym dachem. Przy fasadzie centralny ryzalit wieżowy na planie prostokąta, czterokondygnacyjny, z baniastym hełmem z latarnią. Od wsch. parterowa dobudówka z tarasem. Zachodnie, nowsze skrzydło, wydłużone na osi pn.-pd., dwukondygnacyjne z użytkowym poddaszem w mansardzie, z niską wieżą od pn. zwieńczoną dwubaniastym hełmem. Neobarokowe elewacje (1903-1905) z boniowanym cokołem i pilastrami wielkiego porządku. Wejście główne w przyziemiu wieży ujęte kamiennym, manierystycznym portalem (1626) z kartuszami herbowymi i tablicą erekcyjną. W ryzalicie wieżowym sklepienie krzyżowe. Sień kryta kolebką z lunetami, z reprezentacyjnymi schodami o złoconej i polichromowanej balustradzie,  zdobiona pasową dekoracją sztukatorską i boazerią z polichromią z japońskiej laki. Dawny gabinet sklepiony płaską kopułą z lunetami. Polichromowane i złocone portale przy wejściach do sali balowej i gabinetu muzycznego. Zachowane ozdobne kominki, boazerie i sztukaterie, w bibliotece oryginalne, bogato rzeźbione szafy. W skrzydle stropy z fasetami i neobarokowe sztukaterie.

Zabytek dostępny.

oprac. Anna Jackiewicz, OT NID w Zielonej Górze, 6-11-2017 r.