Historia

Po likwidacji twierdzy w 1873 r. do miasta przyłączono duże obszary dawnych fortyfikacji wraz z przedpolem. Uchylenie ograniczeń budowlanych związanych z istnieniem twierdzy oraz niskie ceny działek budowlanych przyczyniły się do wielkiego ożywienia budowlanego. Dzisiejszą ulicę Edmunda Bałuki (do niedawna Obrońców Stalingradu) zabudowano w większości w latach 90-tych XIX w. Właściciele posesji nr 24 Emil Hausadel oraz mistrz ciesielski Ferdinand Thoms złożyli 4 kwietnia 1892 roku w urzędzie nadzoru budowlanego wniosek o pozwolenie na budowę kamienicy usługowo-mieszkalnej. 17 czerwca 1892 r. władze udzieliły pozwolenia. Projekty złożone w urzędzie nadzoru budowlanego podpisał architekt Rudolf Rieck. W lipcu tego samego roku Sąd Okręgowy w Szczecinie poinformował policję budowlaną, że 15 czerwca 1892 r. właścicielem działki przy dzisiejszej ul. Obrońców Stalingradu 24 został mistrz murarski Richard Schubert. Kontynuował on rozpoczętą przez poprzednich właścicieli budowę kamienicy. 26 kwietnia 1892 r. złożył wniosek o pozwolenie na wprowadzenie zmian do projektu. 12 września 1892 r. poprosił władze miejskie o pozwolenie na ogrodzenie placu budowy płotem o dwumetrowej wysokości. 5 listopada 1892 roku władze pozwoliły na wprowadzenie kolejnych zmian do projektu i wybudowanie na kondygnacji strychowej atelier fotograficznego. Według rysunków oraz opisu technicznego, atelier wykonano w konstrukcji stalowej wypełnionej szklanymi ściankami. 3 grudnia 1892 r. Schubert złożył w urzędzie nadzoru budowlanego wniosek o odbiór budynku ukończonego w stanie surowym. W następnych miesiącach wprowadzono jeszcze kilka drobnych zmian. 1 września 1893 r. Richardt Schubert złożył w urzędzie miasta wniosek o odbiór końcowy i dopuszczenie budynku do użytku.  

Kamienicę wzniesiono w typowych dla końca XIX w. formach eklektycznych nawiązujących do baroku. Według złożonych projektów oraz dokumentów, na parterze usytuowana była restauracja (od ul. Śląskiej) oraz sklepy. Wyższe kondygnacje przeznaczono na mieszkania o podwyższonym standardzie. Na strychu znajdowało się przez wiele atelier fotograficzne. Kamienica wyposażona była w instalacje wodną oraz kanalizacyjną. W łazienkach zamontowano muszle klozetowe oraz wanny. Do 1945 roku zmiany w wyglądzie zewnętrznym i wewnętrznym były niewielkie. Akta budowlane do 1945 r. są prowadzone w sposób bardzo logiczny i uporządkowany. W dokumentach wytworzonych po 1945 r. przez polską administracji panuje bałagan stąd też historia modernizacji wykonanych w ostatnich dziesięcioleciach jest trudna do odtworzenia. Pod koniec 70-tych lub w 80-tych latach XX w. wykonano remont kamienicy. Uproszczono wystrój elewacji, usuwając boniowanie pilastrów trzeciego piętra. Zachowany pierwotny gładki tynk wymieniono na charakterystyczny dla tego czasu tynk fakturowy (tzw. terabonę).

Opis

Zabytek usytuowany jest przy ulicy położonej w śródmieściu, na zachód od starego miasta. Kamienica jest budowlą narożną złożoną z dwóch skrzydeł z ryzalitem w narożu ulic, dwoma ryzalitami od ul. Śląskiej oraz wykuszami od ul. Edmunda Bałuki. Trzypiętrowy budynek z kondygnacją strychową nakryto zróżnicowanym pod względem formy dachem składającym się z części mansardowej oraz  dwuspadowej. Stylizowany na wieżę ryzalit narożny nakryto wysokim dachem kopulastym z latarnią. Pozostałe ryzality oraz wykusze zwieńczono szczycikami o wklęsło-wypukłym obrysie. Po bokach wspomnianych wyżej występów architektonicznych zawieszono balkony. Część środkową kondygnacji strychowej od ul. Edmunda Bałuki opracowano w formie przeszklonej ściany z lekko wysuniętym ku ulicy tarasem widokowym. Kamienicę wybudowano w formach eklektycznych nawiązujących do baroku. Elewacje podzielone gzymsami międzypiętrowymi oraz podokiennymi, zwieńczono wydatnym gzymsem opartym na konsolach. Parter i pięto wyeksponowano boniowaniem o zróżnicowanej formie. Trzecie piętro i poddasze opięto pilastrami toskańskimi. Pola szczycików ryzalitów i wykuszy wypełniono ozdobnymi motywami heraldycznymi. Okna osadzone w płytkich bogato profilowanych wnękach zwieńczono na I piętrze półokrągłymi naczółkami w formie dekoracyjnie opracowanych płycin z konchami. Zworniki nadproży okiennych zaakcentowano bogatymi formami ornamentalno-roślinnymi z motywami główek ludzkich lub tarcz heraldycznych. Płyciny w podokniach ozdobiono gęstym ornamentem roślinnym oraz geometryczno-roślinnym lub opracowano w formie balustrad tralkowych. Prostokątne płyciny pod gzymsem wieńczącym oraz przy parapetach balkonów wypełnia gęsta wić roślinna. Detal ten został opracowany drobiazgowo i precyzyjnie. Na uwagę zasługuje również zachowana częściowo stolarka drzwiowa i okienna z ozdobnie opracowanymi ślemionami, listwami przymykowymi oraz słupkami.

Dwu- i półtraktowy układ wnętrz jest typowy dla szczecińskich kamienic z tego czasu. Pomieszczenia parteru mają charakter usługowy. Komunikację pionową zapewniają dwie klatki schodowe. Sień zdobią sztukaterie oraz malatury. Częściowo zachowała się bogata balustrada schodów oraz drzwi do mieszkań.

Dostępny od zewnątrz.

Opr. Radosław Walkiewicz, 29-05-2018 r.