zespół kościoła filialnego pw. św. Stanisława - Zabytek.pl
Adres
Zaręby Kościelne, Brewki Zakościelne 22
Lokalizacja
woj. mazowieckie, pow. ostrowski, gm. Zaręby Kościelne
Elementem spajającym dawne i obecne założenie jest grobowa kaplica rodziny Budziszewskich powstała w 1861 r.
Usytuowanie i opis
Zespół kościelny usytuowany jest w północnej części wsi, po północnej stronie ul. Farnej pośród cmentarza kościelnego (z licznymi okazami drzew), otoczony murem z polnych kamieni oraz cegły ceramicznej, z metalową bramą od strony południowej. Od strony południowo-zachodniej, w pobliżu muru, usytuowana została murowana kaplica grobowa Budziszewskich.
Kościół jest orientowany, wykonany z częściowo obrobionych bloków granitowych oraz cegły ceramicznej. Korpus na planie krzyża łacińskiego, z węższym od nawy trójbocznie zamkniętym prezbiterium, po obu stronach którego ulokowane zostały symetrycznie zakrystie. Od strony zachodniej w nawie wydzielona kruchta flankowana skarbczykiem oraz schodami na wieżę. Bryła rozczłonkowana złożona z partii korpusu z nawą główną, wieżą od frontu, prezbiterium niższym od nawy oraz wysuniętych na boki zakrystii. Dachy nad nawą i zakrystiami dwuspadowe, nad prezbiterium czterospadowe, wszystkie kryte blachą. Hełm wieży ostrosłupowy na planie czworobocznym. Wewnątrz strop drewniany, belkowy od dołu oszalowany deskami. W prezbiterium sklepienie pseudokonchowe. Więźba dachowa jest drewniana, krokwiowa z wieszarami. Wnętrze typu halowego. Prezbiterium jednoprzęsłowe, węższe od nawy, wydzielone półkolistą arkadą wspartą na pilastrach, Chór muzyczny od strony zachodniej, rozpostarty płasko nad kruchtą. Wyposażenie wnętrza neogotyckie. W ołtarzu głównym obraz Matki Boskiej Anielskiej z początku XVII w.
Kościół otoczony jest cmentarzem kościelnym, na terenie którego wyróżnia się murowana z cegły kaplica grobowa pochodząca z XIX wieku nakryta niskim dwuspadowym dachem o konstrukcji krokwiowej.
Historia
Pierwszy drewniany kościół we wsi powstał w 1430 r., natomiast parafia erygowana została dopiero w 1449 r. Świątynia uległa zniszczeniu na skutek pożaru w 1462 r., odbudowano ją w 1513 r. Na skutek starań Szymona Zaremby, sędziego ziemskiego sieradzkiego, w 1761 r. w Zarębach Kościelnych osadzeni zostali franciszkanie reformaci, którzy w latach 1765-1774 wznieśli kościół i klasztor. Po kaszcie zakonu w 1866 r. parafia została przeniesiona do istniejącego w miasteczku murowanego kościoła poreformackiego, zaś kościół drewniany uzyskał status filialnego. W 1881 r. doszczętnie strawił go pożar i na jego miejscu w latach 1882-1900 wzniesiono nową, tym razem murowaną świątynię w stylu neogotyckim. Wskutek zaniechania remontów kościół pozostawał zamknięty w latach 1966-1992. Staraniem proboszcza ks. Kazimierza Chodźki został on w latach 1992-1994 wyremontowany i przywrócony do użytkowania. Ostatni remont świątyni miał miejsce w 2007 r. (malowanie dachu wieży kościoła).
Obiekt dostępny podczas mszy oraz po uprzednim umówieniu się z proboszczem parafii w Somiance.
oprac. Jerzy Szałygin, OT NID w Warszawie, 27-04-2018 r.
Rodzaj: kościół
Forma ochrony: Rejestr zabytków
Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_14_ZE.54722