Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

kaplica Serca Maryi - Zabytek.pl

kaplica Serca Maryi


kaplica 1615 r. Bugaj

Adres
Bugaj

Lokalizacja
woj. małopolskie, pow. wadowicki, gm. Kalwaria Zebrzydowska - obszar wiejski

Kaplica stanowi ewenement na skalę Polski pod względem planu architektonicznego, a do tego jest przykładem bardzo wczesnego zastosowania w Polsce i Europie Środkowej planu symbolicznego, które w Bawarii i Górnym Palatynacie dominowały dopiero końcem XVII stulecia.

Świadectwo wpływu fundatora na budowlę; kształty pozostałych kaplic były przede wszystkim wynikiem inwencji artystycznej Paulusa Baudartha, który projektując tak liczną grupę budynków odwoływał się do różnych znanych sobie rozwiązań architektonicznych. 

Historia

Mikołaj Zebrzydowski, fundator pierwszych kaplic wchodzących w skład kompleksu kalwaryjnego, żywo interesował się pracami architektonicznymi Paulusa Baudartha. To właśnie Zebrzydowski poddał architektowi plan w kształcie serca, który miał symbolizować Serce Matki Bokiej. Pierwotnie kaplica nosiła wezwanie Kaplicy Płaczu, dlatego zupełnie nie dziwi jej sercowaty kształt, który odwoływał do wypełniającej się w czasie drogi krzyżowej przepowiedni Symeona o „mieczu boleści, który przeniknął duszę i serce” Marii. Kolejno zmieniono nazwę z Płaczu na Kaplicę Spotkania Chrystusa z Matką, by jeszcze dobitniej podkreślić powiązanie symbolicznego kształtu ze wspominamy wydarzeniem z Męki Chrystusa. Kaplica została wzniesiona w 1615 r. i poza wyposażeniem oraz polichromią wnętrza przetrwała w niezmienionym stanie do współczesności. W 1913 r. przeprowadzono generalny remont kaplicy, w czasie którego dołożono kamienny cokół, powiększono wejście do kaplicy i wykonano nowe tynki, a w 1936 r. zamontowano w środku malowidła Władysława Lisowskiego.

Obiekt wyznacza piętnastą stację Dróżek Pana Jezusa w cyklu Drogi Krzyżowej i siódmą stację Dróżek Matki Boskiej w cyklu Boleści Matki Boskiej.

Opis

Kaplica zlokalizowana na wzniesieniu na Bugaju, które nazwano Górą Moria, przy dróżce prowadzącej do Ratusza Piłata, ok. 50 m od linii kolejowej. Budynek reprezentuje styl Paulusa Baudartha i jest wczesnym przykładem zastosowania planu symbolicznego w architekturze na ziemiach polskich. Obiekt wzniesiony na planie serca, ceglany z kamiennym cokołem. Nakrywa go spłaszczony kopulasty dach, również w kształcie serca. W elewacjach zewn. występują podziały horyzontalne: kamienny cokół i obiegające kaplicę belkowanie. Elewacje wew. bardzo skromne, bez żadnych podziałów architektonicznych poza prostym, wąskim i skromnie oprofilowanym gzymsem, podkreślającym wewnątrz zastosowany kształt serca. Do kaplicy prowadzą dwa prostokątne otwory wejściowe, obydwa z opracowanymi kamieniarsko portalami. Światła do środka doprowadzają trzy eliptyczne okienka. Wyposażenie stanowią dwa obrazy na srebrnej blasze autorstwa Władysława Lisowskiego z 1936 r.: jeden przedstawiający Marię z przebitym od miecza sercem, a drugi Jezusa dźwigającego krzyż. Układ postaci dynamiczny, wykazujący relację między nimi.

Zabytek dostępny z zewnątrz.

Oprac. Mirosław Płonka, OT NID Kraków, 15-09-2017 r.

Rodzaj: kaplica

Styl architektoniczny: inna

Materiał budowy:  ceglane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_12_BK.214183, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_12_BK.369036