kaplica Serca Maryi - Zabytek.pl
Adres
Bugaj
Lokalizacja
woj. małopolskie, pow. wadowicki, gm. Kalwaria Zebrzydowska - obszar wiejski
Świadectwo wpływu fundatora na budowlę; kształty pozostałych kaplic były przede wszystkim wynikiem inwencji artystycznej Paulusa Baudartha, który projektując tak liczną grupę budynków odwoływał się do różnych znanych sobie rozwiązań architektonicznych.
Historia
Mikołaj Zebrzydowski, fundator pierwszych kaplic wchodzących w skład kompleksu kalwaryjnego, żywo interesował się pracami architektonicznymi Paulusa Baudartha. To właśnie Zebrzydowski poddał architektowi plan w kształcie serca, który miał symbolizować Serce Matki Bokiej. Pierwotnie kaplica nosiła wezwanie Kaplicy Płaczu, dlatego zupełnie nie dziwi jej sercowaty kształt, który odwoływał do wypełniającej się w czasie drogi krzyżowej przepowiedni Symeona o „mieczu boleści, który przeniknął duszę i serce” Marii. Kolejno zmieniono nazwę z Płaczu na Kaplicę Spotkania Chrystusa z Matką, by jeszcze dobitniej podkreślić powiązanie symbolicznego kształtu ze wspominamy wydarzeniem z Męki Chrystusa. Kaplica została wzniesiona w 1615 r. i poza wyposażeniem oraz polichromią wnętrza przetrwała w niezmienionym stanie do współczesności. W 1913 r. przeprowadzono generalny remont kaplicy, w czasie którego dołożono kamienny cokół, powiększono wejście do kaplicy i wykonano nowe tynki, a w 1936 r. zamontowano w środku malowidła Władysława Lisowskiego.
Obiekt wyznacza piętnastą stację Dróżek Pana Jezusa w cyklu Drogi Krzyżowej i siódmą stację Dróżek Matki Boskiej w cyklu Boleści Matki Boskiej.
Opis
Kaplica zlokalizowana na wzniesieniu na Bugaju, które nazwano Górą Moria, przy dróżce prowadzącej do Ratusza Piłata, ok. 50 m od linii kolejowej. Budynek reprezentuje styl Paulusa Baudartha i jest wczesnym przykładem zastosowania planu symbolicznego w architekturze na ziemiach polskich. Obiekt wzniesiony na planie serca, ceglany z kamiennym cokołem. Nakrywa go spłaszczony kopulasty dach, również w kształcie serca. W elewacjach zewn. występują podziały horyzontalne: kamienny cokół i obiegające kaplicę belkowanie. Elewacje wew. bardzo skromne, bez żadnych podziałów architektonicznych poza prostym, wąskim i skromnie oprofilowanym gzymsem, podkreślającym wewnątrz zastosowany kształt serca. Do kaplicy prowadzą dwa prostokątne otwory wejściowe, obydwa z opracowanymi kamieniarsko portalami. Światła do środka doprowadzają trzy eliptyczne okienka. Wyposażenie stanowią dwa obrazy na srebrnej blasze autorstwa Władysława Lisowskiego z 1936 r.: jeden przedstawiający Marię z przebitym od miecza sercem, a drugi Jezusa dźwigającego krzyż. Układ postaci dynamiczny, wykazujący relację między nimi.
Zabytek dostępny z zewnątrz.
Oprac. Mirosław Płonka, OT NID Kraków, 15-09-2017 r.
Rodzaj: kaplica
Styl architektoniczny: inna
Materiał budowy:
ceglane
Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków
Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_12_BK.214183, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_12_BK.369036