jatki, ob. Galeria Pod Arkadami - Zabytek.pl
jatki, ob. Galeria Pod Arkadami
Adres
Tomaszów Mazowiecki, Rzeźnicza 4
Lokalizacja
woj. łódzkie, pow. tomaszowski, gm. Tomaszów Mazowiecki (gm. miejska)
Historia
Wraz z szybkim rozwojem, jako osady sukienniczej w l. 20 XIX w., miasto rozwijało się także pod względem gospodarczym. Już w r. 1821 działało tu 62 rzeźników. Z czasem liczba ta wzrosła ponad trzy razy. Działkę na wzniesienie jatek rzeźniczych i piekarniczych, podarował właściciel miasta, Antoni Ostrowski. Była ona położona w dogodnym miejscu, bowiem w bezpośrednim sąsiedztwie głównego placu miasta, Rynku Św. Józefa (obecnie pl. T. Kościuszki). W literaturze funkcjonują dwie daty powstania obiektu. W starszych źródłach podaje się, iż miało to miejsce w l. 1837-8. Nowsza literatura oraz materiały archiwalne datę tę cofają do 1830 r., a prowadzona z licznymi perturbacjami budowa zakończyła się właśnie w 1837 lub 1838 r. Autorem projektu był architekt Jan Tapiłowski Początkowo budynek miał być piętrowy, jednak ostatecznie powstała bryła parterowa. Mieściło się w niej 10 lokali handlowych. Jatki działały do końca lat 60 XX w. Stan budynku był wówczas zły, bowiem przez wiele lat nie podlegał remontom. W l. 1970 -1 władze miasta przeprowadziły generalną renowację. Po jego zakończeniu w dawnych jatkach otwarto galerię sztuki Pod Arkadami. Galeria znajduje się obecnie w rękach prywatnych, w r. 2012 wybuchł w niej pożar, po którym kolejny raz obiekt został wyremontowany.
Opis
Jatki usytuowane są w północno-wschodnim narożniku pl. T. Kościuszki, przy ul. Rzeźniczej.
Neoklasycystyczne jatki zbudowano na planie wydłużonego prostokąta.
Budynek wzniesiono z kamienia wapiennego z elementami ceglanymi. Przekrywa go dach pulpitowy.
Od północy, południa i wschodu do obiektu przylegają inne budynki. Rolę fasady pełni elewacja zachodnia. Pierwotnie jej frontową część stanowiła arkadowa galeria, obecnie otwory arkadowe zostały wypełnione stolarką, pełnią rolę witryn. Jest ona dziesięcioosiowa, osie wyznaczają arkady podtrzymywane przez filary. Rozdzielają je pilastry. Całość wieńczą dwa odrębne gzymsy, w tym wyżej położony jest wydatny.
Wnętrze współcześnie przekształcone.
Z zewnątrz obiekt dostępny cały rok, wnętrza dostępne w godzinach pracy.
Oprac. opr. Anna Michalska OT NID w Łodzi, 15.04.2020 r.
Rodzaj: budynek użyteczności publicznej
Styl architektoniczny: klasycystyczny
Materiał budowy:
nieznana
Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków
Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_10_BK.132518, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_10_BK.190338