zwieńczoną attyką z motywem jaskółczego ogona.

Historia

Pierwszy kościół w Osieku wzmiankowany w 1393 r., wzniesiono zapewne po lokacji wsi na prawie niemieckim w 1250 r., kiedy to przeznaczono 3 łany gruntu na jego uposażenie.

Obecny kościół, wybudowany został w XV w.; w 1542 r. wystawiono renesansową kruchtę południową. W 1579 r. odnotowano wezwanie kościoła poświęconego wówczas śś. Marii Magdalenie, Marcinowi i Jadwidze. W 1685 r. prowadzono prace przy dachu kościoła, o czym świadczy data i inicjały cieśli umieszczone na belce więźby dachowej.

Gruntowną modernizację świątyni przeprowadzono w 1755 r., kiedy to dobudowano do nawy od południa i północy wysokie kaplice tworzące rodzaj transeptu, nadbudowano lożę kolatorską nad zakrystią, nawę i prezbiterium nakryto sklepieniem kolebkowym ze stykającymi się lunetami, powiększono otwory okienne i opięto elewacje kościoła lizenami. W 1838 r. wzniesiono nową emporę organową, którą w l. 90. XIX w. podparto żeliwnymi kolumnami; w 1841 r. odnowiono organy. W XIX w. dobudowano przybudówkę pd. i kruchtę północną.

Kościół remontowano w 1937 r. (dach wieży), 1965 r. (więźba dachowa), l. 1976-77 (dach, wymiana tynków zewnętrznych), l. 80. XIX w. (wymiana posadzek, remont dachu i wymiana pokrycia dachowego wieży), 1999 r. (malowanie wnętrza).

Opis

Kościół usytuowany w pd. części wsi, otoczony cmentarzem, który ogradza częściowo tynkowany, kamienno-ceglany mur z bramami.

Świątynia orientowana, murowana, tynkowana, kryta ceramicznym, dwuspadowym dachem, z oszkarpowaną nawą i wieżą od zachodu. Wieża nietynkowana w trzech górnych kondygnacjach, z widocznym ceglanym wątkiem i maculcami, zwieńczona wysokim, czterospadowym hełmem krytym blachą. Nawa założona na planie prostokąta z pięciobocznie zamkniętym prezbiterium. Przy nawie od pn. i pd. płytkie prostokątne kaplice tworzące rodzaj transeptu, nakryte dachami trójspadowymi. Od południa przy transepcie podobnie opracowana, równej wysokości, zakrystia z lożą kolatorska w II kondygnacji nakryta dachem trójspadowym oraz jednokondygnacyjna przybudówka z dachem pulpitowym, za którą znajduje się kruchta zwieńczona attyką z motywem jaskółczego ogona (1542 r.). Przy transepcie od północy dobudowana jednokondygnacyjna kruchta z dachem pulpitowym. Elewacje prezbiterium, transeptu i zakrystii ujęte lizenami, ozdobionymi wolutowymi konsolkami wspierającymi profilowany gzyms wieńczący. Otwory okienne doświetlające prezbiterium, transept i zakrystię zamknięte półkoliście, w tynkowych obramieniach z przewiązkami. Okna nawy zamknięte łukami odcinkowymi, w tynkowych opaskach.

Nawa i prezbiterium nakryte sklepieniem kolebkowym ze stykającymi się lunetami i gurtami spływającymi na pilastry opinające ściany. Krawędzie lunet akcentowane tynkowymi listwami. W przyziemiu wieży późnogotyckie sklepienie krzyżowo-żebrowe. Kaplice tworzące ramiona transeptu sklepione krzyżowo, podobnie jak kruchta pd. i loża kolatorska nad zakrystią. W kruchcie pd. gotycki, ostrołuczny, XV-wieczny portal prowadzący do nawy, na którym wyryta data 1542.

Wyposażenie kościoła jednolite, neogotyckie z l. 90. XIX w.; w ołtarzach obrazy autorstwa Ferdinanda Wintera.

Zabytek dostępny.

oprac. Beata Sebzda, OT NID we Wrocławiu, 23-12-2017 r.