Do dziś przetrwała bryła budynku i stosunkowo bogaty wystrój jego elewacji.

Historia

Willa przy dawnej Falkenwalderstrasse 64 powstała na terenie Westendu –  willowego przedmieścia Szczecina, założonego w początkach lat 70. XIX w. Oznaczona pierwotnie numerem 100, a potem 181, wzniesiona została w 1877 r. na zlecenie Heinricha Stoltinga – szczecińskiego kupca i przemysłowca, a zarazem kolekcjonera dzieł sztuki, który podarował Muzeum Miejskiemu kolekcję 2800 miedziorytów. Projekt wykonał architekt i mistrz budowlany E. J. Decker, który zaprojektował również kilka sąsiednich willi, utrzymanych w jednorodnej neorenesansowej stylistyce. Pozwolenie na budowę wydano 3 kwietnia 1877 r., 27 maja zgłoszono stan surowy do odbioru, a 10 września tego samego roku – cały budynek. Już w trakcie budowy zmieniono plany, zwłaszcza w układzie elewacji. W 1885 r. ówczesny właściciel, kupiec Julius Tresselt zlecił dobudowę od strony północnej (tj. od obecnej alei Wojska Polskiego) przeszklonej werandy (portyku) z tarasem na dachu. We wnętrzu budynku podzielono dotychczasowy salon na pokój i kuchnię. W podwórzu zbudowano garaż i stajnię. W 1914 r. kolejny właściciel, Willy Tresselt przebudował wnętrze. W 1926 r. willa stała się własnością dwojga dzieci W. Tresselta. W latach trzydziestych XX w. zamieszkały w willi sprzedawca instrumentów muzycznych Wilhelm Hoffmeister prowadził tu wraz z rodziną znany w mieście salon muzyczny, w którym odbywały się koncerty muzyki kameralnej. Po 1945 r. budynek użytkowany był przez instancję PZPR. Od 1958 r. miał tu swą siedzibę teatr Lalek „Pleciuga”, a od 1972 r. Szczecińska Agencja Artystyczna. W związku z adaptacją budynku na potrzeby teatru zmieniono układ wnętrza, w którym z połączenia kilku pomieszczeń utworzono salę teatralną.

Opis

Willa przy al. Wojska Polskiego 64 położona jest w willowej dzielnicy Szczecin-Łękno, znanej niegdyś jako Westend, na narożnej działce pomiędzy aleją Wojska Polskiego od północnego wschodu, placem Szarych Szeregów od południowego wschodu i ul. 5 Lipca od południowego zachodu. Ku ulicom tym i placowi wychodzą trzy elewacje budynku, czwarta tylna zwrócona jest w stronę dziedzińca gospodarczego z wjazdem od strony ul. 5 Lipca. Główne wejście do budynku usytuowane jest we frontowej, północno-wschodniej elewacji od strony al. Wojska Polskiego. Oryginalne ogrodzenie parceli zachowało się tylko na niewielkim odcinku od ul. 5 Lipca, pozostałe odcinki przy tej ulicy i przy placu Szarych Szeregów zostały po wojnie zastąpione niskim murkiem i żywopłotem. Na terenie dawnego ogrodu rosną pojedyncze drzewa – od strony alei Wojska Polskiego, od placu oraz od w narożniku działki od ul. 5. Lipca.   

Willa w formach neorenesansu włoskiego. Założona na rzucie krótkiego prostokąta, z portykiem od strony al. Wojska Polskiego, ciągnącym się od narożnika z placem Szarych Szeregów na długości ok. 2/3 fasady oraz z wydatnym, ale wąskim ryzalitem pośrodku elewacji od strony wspomnianego placu. Jednopiętrowa, podpiwniczona, z niską kondygnacją strychową, nakryta niskim dachem czterospadowym. Portyk parterowy, z tarasem na dachu, ryzalit dwukondygnacyjny, nakryty niskim dachem dwuspadowym. Budynek murowany, otynkowany, dach pokryty papą. Elewacje podzielone gzymsami cokołowym i parapetowymi pod oknami obu kondygnacji, zwieńczone fryzem metopowym na poziomie poddasza oraz wydatnym gzymsem koronującym z kroksztynami. Wszystkie elewacje symetryczne, z dwoma ryzalitami pozornymi po bokach. Fasada – elewacja frontowa od ul. Wojska Polskiego sześcioosiowa, z dwuosiowym ryzalitem pośrodku i z asymetrycznie dostawionym portykiem, złożonym z rzadko rozstawionych pięciu korynckich kolumn, dźwigających taras z balustradą o słupkach zwieńczonych wazami. Prześwity pomiędzy kolumnami w południowej części portyku wtórnie zamurowane. Pod portykiem, w obrębie środkowego ryzalitu, półkoliście zamknięte główne wejście do budynku. Wschodnia elewacja od strony placu Szarych Szeregów ośmioosiowa z dwuosiowym wydatnym ryzalitem - werandą pośrodku, elewacja południowa od ul 5 lipca sześcioosiowa, zachodnia (od podwórza) – ośmioosiowa. Okna ujęte profilowanymi opaskami, w architektonicznych obramieniach mających w obrębie ryzalitów formę aediculi z korynckimi pilastrami po bokach oraz bogato zdobionymi płycinami parapetów i nadproży (motywy wici akantowej, girland, antytetycznie ustawionych ptaków itp.).

Wnętrze willi pierwotnie rozplanowane wokół centralnie położonego pięciobocznego hallu, obecnie w znacznym stopniu zmienione na skutek przebudowy na teatr. Od strony północno-wschodniej położona dwubiegowa klatka schodowa, na parterze od południowego zachodu największa sala, dawna widownia, powstała z połączenia mniejszych pomieszczeń.

Obiekt dostępny za zgodą użytkowników.

Oprac. Maciej Słomiński OT NID Szczecin, 27-09-2017 r.