Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

kaplica Dom Kajfasza - Zabytek.pl

kaplica Dom Kajfasza


kaplica 1609 r. Bugaj

Adres
Bugaj

Lokalizacja
woj. małopolskie, pow. wadowicki, gm. Kalwaria Zebrzydowska - obszar wiejski

Jedna z pierwszych kaplic założenia kalwaryjnego w Kalwarii Zebrzydowskiej, budowana równolegle z kaplicą Ratusza Piłata, Grobu Chrystusa, Ogrojca, Kaplicy Pojmania, Domu Annasza i Pałacu Heroda z fundacji Mikołaja Zebrzydowskiego.

Reprezentuje styl holenderskiego architekta Paulusa Baudartha, który w swoje manierystyczne plany wplatał również rozwiązania znane mu z renesansu flamandzkiego i włoskiego. Usytuowanie kaplicy Domu Kajfasza wynika z kontekstu przestrzennego i biblijnego, które determinują kalwaryjskie theatrum Ziemi Świętej. 

Historia

Budowa kaplicy trwała od 1605 do 1609 r. Jej projektantem był Paulus Baudarth. Ewangeliści: Mateusz, Marek i Łukasz podają, że Jezusa zaprowadzono od razu do najwyższego arcykapłana, którym w tym czasie był Kajfasz, ale św. Jan dodaje informację o tym, że najpierw kohorta i trybun ze strażnikami żydowskimi zaprowadzili Jezusa do Annasza, który był teściem Kajfasza. Kajfasz był sędzią z ramienia prawa żydowskiego, który mógł wnieść do Piłata skargę przeciw Jezusowi, zatem Dom Kajfasza (jako najwyższego kapłana i jednocześnie prawodawcy) zyskał również bogatszą dekorację i przyjął większe rozmiary niż Dom Annasza. Dom Annasza należało zatem postrzegać jako dom prywatny, a Dom Kajfasza jako budynek urzędnika. Takie ułożenie tych dwóch kaplic i zdecydowanie się na budowę Domu Annasza już w pierwszej fazie powstawania kompleksu kalwaryjnego miało zwracać uwagę na to, że wyrok na Jezusa wyszedł od szarej eminencji, którą w tym czasie był Annasz, sterujący swoim zięciem Kajfaszem. W tym kontekście obie kaplice silnie komunikują z wydarzeniami ewangelicznymi i uwypuklają niesprawiedliwość wyroku wydanego przez Żydów.

W XIX w. w kaplicy umieszczono nowe ołtarze, które zastąpiły dwa pierwotne. W nowych późnobarokowych ołtarzach zamontowano obrazy pędzla Jana Jerzyczka, odwołujące się tematycznie do wydarzeń w siedzibie Kajfasza. Pierwotny budynek posiadał jeszcze dwie prostokątne przybudówki na osi podłużnej, które rozebrano w 1948 r. W 1906 r. domalowano polichromię w stiukowych kartuszach, stanowiących dekorację czaszy kopuły (autor: T. Jakimowicz), a w 1934 r. Władysław Lisowski wykonał polichromię w Piwnicy. W 1948 r. miała miejsce restauracja kaplicy, za którą był odpowiedzialny Antoni Słowik. W 1959 r. odnowiono kamienną figurę Chrystusa, a na przełomie l. 1988-1989 restaurowano kopułę i ołtarze.

Obiekt wyznacza 9-tą stację Dróżek Pana Jezusa, wchodzącą w skład cyklu Drogi Pojmania.

Opis

Budynek usytuowany na lekkim pagórku nazwanym Górą Syjon, zlokalizowanym na pd. od Lanckorońskiej Góry. Kaplica reprezentuje styl Paulusa Baudartha i pierwszych Stacji Męki Pańskiej kompleksu kalwaryjnego w Kalwarii Zebrzydowskiej. Budynek jest zbudowany na planie elipsy; dwukondygnacyjny z dwiema kaplicami: jedną w dolnej (Kaplica Piwnica), a drugą w górnej kondygnacji. Całość wzniesiono z łamanego kamienia, a szczegóły architektoniczne wykonano z otynkowanej cegły i ciosów kamienia. Budynek nakrywa kryta blachą kopuła z latarnią. W wysokości kaplicy górnej elewację zewn. opinają pilastry jońskie, stojące na wysokim kamiennym cokole kaplicy i na boniowanych impostach. W wysokości impostów rozciąga się rustyka, ujmująca całą kaplicę i ożywiająca jej architekturę. Pilastry podtrzymują pełne belkowanie: architraw, tryglifowy fryz i gzyms. Elewacje wew. bez podziałów. W kaplicy dolnej sklepienie z lunetami i owalnym zwierciadłem; kaplicę górną nakrywa kopuła. W czaszy kopuły dekoracja z kartuszami okuciowymi. Do kaplic prowadzą dwa wejścia na osi podłużnej, do których prowadzą kamienne schody. Wyposażenie stanowią ołtarze barokowo-klasycystyczne z przełomu XVIII i XIX w., w których znajdują się tematyczne malowidła Jana Jerzyczka. Na środku dolnej kaplicy figura biczowanego Jezusa otoczona żelazną balustradą. Światła do kaplicy górnej dostarcza latarnia kopuły oraz owalne otwory okienne, zaś do Kaplicy Piwnicy niewielkie eliptyczne okienka w partii rustyki miedzy impostami pilastrów.

Zabytek dostępny z zewnątrz.

Oprac. Mirosław Płonka, OT NID Kraków, 15-09-2017 r.

Rodzaj: kaplica

Styl architektoniczny: inna

Materiał budowy:  ceglane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_12_BK.214205, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_12_BK.364961