Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

kościół parafialny pw. św.św. Benedykta i Anny - Zabytek.pl

kościół parafialny pw. św.św. Benedykta i Anny


kościół 1764 - 1766 Srock

Adres
Srock, Rynek 1a

Lokalizacja
woj. łódzkie, pow. piotrkowski, gm. Moszczenica

Przykład barokowej architektury sakralnej.Znacząco przekształcony na początku XX w.

wg projektu znanego architekta K. Wojciechowskiego z poszanowaniem pierwotnej formy, przy jednoczesnym nawiązaniu do renesansowej architektury palladiańskiej. Fundacja jednego z najwybitniejszych przedstawicieli epoki polskiego Oświecenia, Stanisława Małachowskiego. Obiekt harmonijnie wkomponowany w zabudowę centrum Srocka, stanowi dominantę widokową. Jest także świadectwem bogatej historii miejscowości oraz miejsca, na którym wzniesiono go jako kolejną świątynię.

Historia

Parafię w Srocku erygowano na początku XV w. Pierwsza, drewniana świątynia, nosiła wezwanie św. Anny. Wystawiono ją koło roku 1410.

W r. 1760, Stanisław Małachowski (słynny Marszałek Sejmu Czteroletniego), dziedzic Srocka i okolicznych dóbr, rozpoczął budowę bardziej reprezentacyjnego, murowanego obiektu o podwójnym wezwaniu: św. Benedykta Opata i św. Anny. Zakończyła się ona w 1766 roku. Kościół wzniesiono na rzucie prostokąta, z dwiema niewielkimi kaplicami bocznymi usytuowanymi symetrycznie na dłuższych bokach prostokąta i tworzącymi formę niezbyt rozbudowanego transeptu.

Od północy w partii prezbiterialnej, za ścianą z ołtarzem głównym znalazły się skarbczyk i zakrystia, zaś w narożnikach części południowej: kruchta i schody prowadzące na chór z organami. Dach pokryto gontem. Na froncie znajdowała się sygnaturka.

W latach 80 XIX w., zdecydowano, że świątynia jest za mała, by pomieścić wszystkich wiernych. Staraniem ówczesnego proboszcza w 1898 r. rozpoczęto gruntowną przebudowę (a właściwie budowę nowego obiektu) według projektu znanego architekta K. Wojciechowskiego. Prace zakończyły się w roku 1913 i w tym samym roku nastąpiła uroczysta konsekracja obecnego kościoła.

Opis

Obiekt znajduje się w centrum Srocka, w pobliżu szosy z Łodzi do Piotrkowa. Teren kościelny przylega od północy do placu rynkowego. Otacza go ażurowe ogrodzeniem, którego osadzone na podmurówce przęsła składają się z murowanych słupów i żelaznych balustrad. Na terenie cmentarza przykościelnego (od wschodu) znajduje się barokowa kaplica pw. św. Mikołaja. Prezbiterium kościoła jest zwrócone na północ.

Pierwotnie barokowy, obecnie nawiązuje do form barokowych oraz włoskiego renesansu.

Kościół zrealizowano na rzucie prostokąta, do którego przylegają dwa półkola apsyd wyróżniających transept oraz apsyda zamykająca prezbiterium. Od południa znajduje się kruchta.

Obiekt ma formę pseudo bazyliki, nawa gówna (takiej samej wysokości jak transept i prezbiterium) jest wyższa, niż boczne, ale nie posiada otworów okiennych. Nawy boczne przekryto dachami pulpitowymi, pozostałe partie posiadają dachy dwuspadowe. Dwie trójkondygnacyjne wieże w partii południowej wieńczą hełmy kopułowe z latarniami.

Mury wzniesiono z cegły, zostały obustronnie otynkowane. Zastosowano ceglane sklepienia krzyżowe a w apsydach półkopuły. Kościół posiada drewnianą więźbę dachową o konstrukcji wieszarowej. Dachy pokryto dachówką ceramiczną.

Rolę fasady pełni elewacja południowa. Jej część środkowa zwieńczona jest ozdobnym szczytem. Otwór drzwiowy ujęty został zamkniętym półkoliście portalem. W jego tympanonie znajduje się kartusz z napisem D.O.M, a po jego bokach daty: 1766 oraz 1909 i inicjały XW i KK. Portal umieszczono w płaskim ryzalicie zwieńczonym trójkątnym naczółkiem. Boczne partie fasady tworzą dolne kondygnacje wież. Na parterze znajdują się otwory wejściowe, w wyższych okienne. Podziały wertykalne fasady podkreśla zastosowanie licznych pilastrów ( niektórych delikatnie boniowanych), zaś horyzontalne profilowane gzymsy dzielące poszczególne kondygnacje oraz cokół biegnący. Elementy zastosowano we wszystkich elewacjach. Elewacje wschodnia i zachodnia opracowane zostały skromniej i najbardziej wyróżniającym elementem dekoracyjnym są tu szczyty umieszczone na ścianach transeptu. Przylegają do nich apsydy posiadają trzy otwory okienne zwieńczone półkoliście, umieszczone w prostokątnych ramach. Okna w nawach bocznych zwieńczono łukiem odcinkowym. Podobnie zaprojektowano otwory okienne w apsydzie i ścianach prezbiterium- elewacji północnej.

Po wejściu do kościoła zwiedzający znajdują się w przestronnej kruchcie. Nawy mają po trzy wąskie przęsła, prezbiterium zajmuje jedno szerokie przęsło, podobnie jak transept. Ściany naw i sklepienia są częściowo polichromowane.

W kruchcie umieszczono kamienną chrzcielnicę z XV i XVI w. Większość wyposażenia ( ołtarze, ambona ) pochodzą z czasów przebudowy kościoła, jednak zachowało się kilka starszych przykładów rzemiosła jak XVIII-wieczne konfesjonały i obraz MB Gidelskiej z XVII w.

Kościół dostępny cały rok. Wnętrza można oglądać przed lub po uroczystościach religijnych lub po ustaleniu terminu z księdzem proboszczem.

Oprac. Anna Michalska, NID OT w Łodzi, 30.06.2017 r.

Dane obiektu zostały uzupełnione przez użytkownika Andrzej Kwasik.

Rodzaj: kościół

Styl architektoniczny: nieznana

Materiał budowy:  ceglane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_10_BK.130361, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_10_BK.175757