Usytuowanie i opis

Zespół dworski usytuowany jest u zbiegu dróg lokalnych, od pn. zach. otoczony polami, od pd. wsch. sąsiaduje z kompleksem wielkich stawów założonych na rzece Okrzejce. W części środkowej znajduje się dwór otoczony niewielkim parkiem o pow. ok. 2 ha, zakomponowanym w obrębie prostokąta, składającym się z części frontowej z owalnym gazonem i podjazdem przed dworem oraz z części położonej za dworem. Od bramy do dworu prowadziły dwie alejki obiegające gazon i łączące się w jedną, wyprowadzoną w kierunku podwórza folwarcznego. Po obu stronach gazonu drzewa i krzewy zakomponowane były w sposób swobodny. W tej części parku, przy granicy z folwarkiem, usytuowana została rządcówka. Tylną część ogrodu obiegały aleje i szpalery drzew ograniczające starannie zakomponowane wnętrze ogrodowe przed tylną elewacją dworu. Na osi ryzalitu salonu znajdował się parter rabatowy i strzyżona alejka grabowa stanowiącą wyprowadzenie widokowe w kierunku pól; geometryczny układ przełamywały swobodnie wijące się ścieżki. Elementami wzbogacającymi kompozycję ogrodową była zachowana do naszych czasów figura św. Antoniego, dla której zaaranżowano specjalną wnękę w szpalerze grabowym oraz nieistniejący zegar słoneczny w pn.-zach. części parku. Ogród ozdobny przy dworze łączył się za pomocą alei z sąsiadującymi od pn. i pd. ogrodami użytkowymi i polami, tworząc wspólną kompozycję przestrzenną.

Historia

Początki zespołu dworskiego w Jagodnem sięgają XVI-XVII w., kiedy znajdował się tu niewielki folwark należący do dóbr Kłoczew, będących w posiadaniu rodu Samborzeckich, następnie Leśniowolskich, a od k. XVII w. Cieciszowskich, którzy mieli tu swoją główną siedzibę. W 1729 r. w dworze Jagodzińskim odbył się chrzest Antoniego Cieciszowskiego, późniejszego senatora Rzeczypospolitej. Zapewne wydarzenie to miało miejsce w zachowanym do naszych czasów drewnianym dworze, który mógł zostać wzniesiony jeszcze w końcu XVII lub na pocz. XVIII w. Z czasem budowy dworu należy wiązać także powstanie zasadniczych elementów kompozycji przestrzennej parku, częściowo przekształconej w XIX w. za czasów dziedzictwa Szydłowskich, którzy modernizowali i rozbudowywali siedzibę, dodając dwie oficyny boczne. Główne cechy układu przestrzennego parku pozostały czytelne do czasów powojennych, po czym uległy znacznemu zatarciu. 

Po II wojnie światowej w dworze mieściła się szkoła, a zabudowania folwarczne użytkowało Państwowe Gospodarstwo Rolne. Obecnie jest to własność prywatna; dwór i park udostępniane są osobom z zewnątrz jako miejsce spotkań, szkoleń itp.

Zabytek dostępny dla zwiedzających.

oprac. Bożena Stanek-Lebioda, OT NID w Lublinie, 24-03-2020 r.