Przykład interesującej architektury nawiązującej do gotyku ceglanego. Odznacza się wyjątkowo bogatym detalem ceramicznym, wzbogaconym o barwne mozaiki zdobiące elewacje.

Historia

Już w okresie przedrozbiorowym prowadził przez Wałcz szlak pocztowy. W latach 80. XIX w. istniał tu urząd pocztowy I klasy. Zachowany do dziś budynek urzędu pocztowego powstał w szczytowym okresie rozwoju miasta. Neogotycki, okazały gmach ukończony został w 1895 r. 12 lutego 1945 r. miasto zajęte zostało przez wojska polskie i radzieckie. Wkrótce potem, po przejęciu Wałcza przez polską administrację uruchomiono ponownie urząd pocztowy. W latach 1992-1993 przeprowadzono remont kapitalny budynku. Wykonano nowy wystrój sali obsługi interesantów, przebudowano część pomieszczeń 1. i 2. piętra, wymieniono instalacje. W 1997 r. przebudowano kotłownię. W 1998 r. przy okazji kolejnego remontu wymieniono stolarkę okienną. W 2004 r. wymieniono pokrycie dachowe, wykorzystując częściowo historyczna dachówkę.

Opis

Gmach Obwodowego Urzędu Pocztowego położony jest w centrum Wałcza, na wschód od rynku, na narożniku ulic Kilińszczaków i Pocztowej. Fasadą korpusu głównego zwrócony jest na północ, w stronę ulicy Kilińszczaków. Za gmachem położone jest obszerne podwórze, dostępne od ul. Pocztowej.

Budynek utrzymany w formach neogotyckich, nawiązujących do tradycji gotyku ceglanego. Założony na rzucie zbliżonym do odwróconej litery „L”, utworzonej przez korpus główny oraz poprzeczną doń oficynę magazynową, przylegającą od południa do jego wschodniej części, silnie zryzalitowanej od strony podwórza. W narożniku ryzalitu usytuowana okrągła wieża klatki schodowej.

Budynek o zróżnicowanej i silnie rozczłonkowanej, nieregularnej bryle. Korpus główny podpiwniczony, jednopiętrowy z użytkowym poddaszem. Nad korpusem dach trójspadowy ze spadkiem nad elewacją boczną od ul. Pocztowej oraz z licznymi lukarnami od frontu i od podwórza. Nad tylnym ryzalitem osobny poprzeczny dach dwuspadowy z naczółkiem, łączący się z dachem głównym. Oficyna-magazyn parterowa, niepodpiwniczona, nakryta niskim dachem czterospadowym, nad skrajną części ą południową – poprzecznym dwuspadowym. Bryła urozmaicona wieżami – w narożnik północno-zachodni wtopiona czworoboczna wieża zwieńczona wysokim dachem namiotowym, zaś w narożnik oficyny wieża okrągła, z ośmioboczną najwyższą kondygnacją zwieńczoną hełmem w kształcie ostrosłupa o ośmiobocznej podstawie. Nad wejściem od strony podwórza – daszek trójspadowy.

Budynek murowany z cegły, pokryty oryginalną dachówką ceramiczną firmy A. Aannenberg z Kadyn. We wnętrzu zachowały się sklepienia – w przedsionku na parterze krzyżowo-żebrowe, na klatce schodowej – dekoracyjne sklepienie o skomplikowanym rysunku żeber. Pozostałe pomieszczenia nakryte stropami Kleina, odcinkowymi (korytarze) oraz drewnianymi z podsufitką. 

Elewacje budynku oblicowane czerwoną cegłą klinkierową, urozmaiconą pasami ciemnozielonej cegły glazurowanej. Elewacje korpusu głównego z wydzielonym kamiennym cokołem, podzielone gzymsami cokołowym i kordonowym, zwieńczone fryzem arkadkowym i gzymsem, asymetryczne. W elewacji frontowej asymetrycznie usytuowany trójosiowy pseudoryzalit, zwieńczony wysokim szczytem z trójką ostrołukowych blend. W pierwszej osi pod wschodu usytuowane główne wejście z ostrołukowym portalem. Okna i wnęki okienne zamknięte łukami odcinkowymi. Na parterze elewacji frontowej szerokie okna trójdzielne, złożone z umieszczonych we wspólnej wnęce trzech wąskich otworów przedzielonych ceglanym laskowaniem. Na piętrze otwory okienne skupione parami, w obrębie ryzalitu trójka okien w ostrołukowych wnękach z ceramicznymi rozetami w podłucznych blendach. Na osi ryzalitu dawna skrzynka pocztowa w ozdobnym architektonicznym obramieniu z umieszczonym w ostrołukowej wnęce ceramicznym reliefem przedstawiającym trąbkę pocztową. Elewacje boczne i tylna – opracowane znacznie skromniej. W blendach nadokiennych fasady i elewacji frontowej i w aediculi elewacji bocznej od ul. Pocztowej rozmieszczone barwne mozaiki z symbolami poczty (gołąb pocztowy, telegraf, trąbka pocztowa, atrybuty pocztyliona).

Wnętrze korpusu głównego rozplanowane w części wschodniej w układzie dwu- i płtraktowym, w części zachodniej – półtoratraktowe, oficyna jednotraktowa. Na parterze obok przedsionka nakrytego trzema przęsłami sklepienia krzyżowo-żebrowego, położona duża sala operacyjna przedzielona trzema ostrołukowymi arkadami. Pomiędzy sienią a oficyną główna klatka schodowa – schody o stopniach układzie wachlarzowym z zachowaną żelazną, kutą balustradą. Druga, kręta klatka schodowa usytuowana w wieży od strony podwórza. 

Obiekt dostępny w godzinach pracy poczty.

Oprac. Maciej Słomiński OT NID Szczecin, 30-08-2017 r.