Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

Gradusy - Zabytek.pl

Adres
Bugaj

Lokalizacja
woj. małopolskie, pow. wadowicki, gm. Kalwaria Zebrzydowska - obszar wiejski

Budynek wzniesiony w drugiej fazie budowy kompleksu kalwaryjnego (1623-1641) z fundacji Jana Zebrzydowskiego.

Zestawienie kubatury kaplicy Świętych Schodów (Gradusów) z Ratuszem Piłata oraz wpisanie w układ przestrzenny i krajobrazowy Góry Moria stanowi barokową scenografię, konstruującą przestrzeń modlitewną pątników, kontemplujących Pasję Chrystusa. 

Historia

Pomiędzy 1632 a 1633 r. na pochyłości terenu wzgórza nazwanego Górą Moria wykonano 28 schodów, które miały prowadzić do istniejącego od 1609 r. Ratusza Piłata. Schody przed kaplicą Pałacu Piłata odwoływały do stopni, po których kroczył Jezus Chrystus przed sąd Poncjusza Piłata. Wkrótce po wykonaniu schodów Jan Zebrzydowski postanowił nakryć je kaplicą. Projekt kaplicy, ujmującej schody, został zaczerpnięty z rzymskiej klatki schodowej Scala Sancta, będącej relikwiarzem na przywiezione z Jerozolimy do Rzymu przez św. Helenę schody z pałacu Piłata. Umieszczona przed Ratuszem Piłata kaplica stała się więc relikwiarzem na schody, które mimo iż nie były autentyczne nabrały charakteru sakralnego, dzięki umieszczonym w nich relikwiom i ziemi przywiezionej z Jerozolimy. Na prośbę Jana Zebrzydowskiego 20-09-1633 r. pp. Urban VIII udzielił w swoim breve specjalnego odpustu wiernym za pobożne przebycie na klęczkach Świętych Schodów ufundowanych przez Zebrzydowskiego.

Janowi Zebrzydowskiemu chodziło o stworzenie odzwierciedlenia rzymskich Scala Sancta, które znajdują się przed Bazyliką św. Jana na Lateranie. Kaplica Świętych Schodów była ostatnią fundacją syna Mikołaja Zebrzydowskiego. Nie zachował się wygląd pierwotnego zamysłu fundatora, bo w 1909 r. dokonano generalnego remontu konserwatorskiego Gradusów, m. in. oprawiając stopnie z ciosów piaskowca płytami granitu oraz wzmacniając walące się ściany kaplicy szkarpami z kamienia z Izdebnika.

Obiekt wyznacza dwunastą stację Dróżek Pana Jezusa, wchodzącą w skład cyklu Drogi Krzyżowej.

Opis

Kaplica zlokalizowana na spadku wzniesienia nazwanego Górą Moria, w otoczeniu kaplicy Ratusza Piłata. Stanowi przykład obiektu, służącego do konstruowania przestrzeni modlitewnej dla pielgrzymów, wzorowanego na Scala Sancta w Rzymie. Budynek wzniesiony na planie wydłużonego prostokąta, w formie klatki schodowej. Kaplica została wzniesiona z łamanego kamienia, a jej dekoracje wykonano z kamiennych ciosów. W elewacjach zewn. brak podziałów architektonicznych; jedyną dekorację dłuższych boków kaplic stanowią owalne otwory okienne w połowie długości ścian. Węższe boki zwieńczone są półkolistymi przyczółkami z obeliskami po bokach. Do zach. narożników dostawione są stożkowe szkarpy. Wsch. elewację ujmują kamienne balustrady flankowane obeliskami. Elewacje wew. surowe, bez podziałów i bez polichromii. Święte Schody wybudowane z kamienia łamanego, obecnie oprawione granitowymi płytami z zamontowanymi w nich relikwiami.

Zabytek dostępny.

Oprac. Mirosław Płonka, OT NID w Krakowie, 05-09-2017 r.

Rodzaj: inne

Styl architektoniczny: barokowy

Materiał budowy:  ceglane

Forma ochrony: Rejestr zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_12_BL.63949