willa Podgórze - Zabytek.pl
Adres
Nałęczów, Armatnia Góra 16
Lokalizacja
woj. lubelskie, pow. puławski, gm. Nałęczów - miasto
ćw. XIX w. Willa odznacza się urozmaiconą bryłą i bogatą dekoracją snycerską. Wyróżniają ją trzy dwukondygnacyjne werandy zdobione ornamentem roślinnym.
Historia
Willa wzniesiona została ok. 1880 r. w okresie realizowania na terenie Nałęczowa, według koncepcji Michała Górskiego, nowoczesnego uzdrowiska, miasta-ogrodu. Wzdłuż głównych ulic powstały okazałe wille w stylu szwajcarskim, a do najpiękniejszych należała willa Podgórze, zbudowana przez Aleksandra Oskierko - litewskiego ziemianina, który sprzedał ją doktorowi Karolowi Benniemu, lekarzowi i społecznikowi, przyjacielowi wielu artystów i pisarzy. Za czasów Benniego był tu pensjonat, gdzie mieszkał m.in. Henryk Sienkiewicz, a także Jan i Mieczysław Karłowiczowie. W willi odbywały się także czwartkowe spotkania literackie organizowane przez Jadwigę Łuszczewską – Deotymę i Antoniego Odyńca (przyjaciela Adama Mickiewicza). Wdowa po doktorze Bennim - Ludwika Benni sprzedała willę Stanisławowi Truszkowskiemu. W latach siedemdziesiątych XX w. znalazła się w rękach rodziny Kołdejów. W okresie międzywojennym budynek został przebudowany zgodnie z projektem Stanisława Grochowicza.
Opis
Obiekt zlokalizowany w pn.- zach. części Nałęczowa, po pn. stronie ul. Armatnia Góra, biegnącej wzdłuż parku zdrojowego. Położony centralnie na obszernej prostokątnej działce, ogrodzonej siatką. Fasada budynku zwrócona jest w stronę ulicy. W głębi posesji znajduje się oficyna i ustęp.
Obiekt wzniesiony został w duchu szwajcarskiej architektury willowej charakteryzującej się ornamentyką tzw. stylu laubzegowego.
Budynek drewniany o konstrukcji wieńcowej, z belek modrzewiowych oszalowanych deskami sosnowymi, osadzony na murowanym z cegły i kamienia cokole. Stropy płaskie, w piwnicy sklepienie kolebkowe.
Budynek o nieregularnym planie, składającym się trzech części założonych na rzutach prostokąta (środkowa i wschodnia) i kwadratu (zachodnia) oraz kwadratowej wieży w pd.-zach. narożu. Wnętrza części środkowej o układzie dwutraktowym, dwudzielnym, części zach. jednotraktowe z wydzieloną klatką schodową, część wsch. dwutraktowe z wydzielonym korytarzem w trakcie pn. i zewnętrzymi schodami prowadzącymi na piętro.
Bryła podpiwniczona, urozmaicona z zadaszonymi werandami i niszami. Korpus dwukondygnacyjny nakryty dachem dwuspadowym ujęty dwoma piętrowymi segmentami nakrytymi dachami dwuspadowymi. Kalenice segmentów ustawione prostopadle do korpusu. W pd.- zach. narożu trójkondygnacyjna wieża nakryta dwuspadowym dachem.
Ściany elewacji oszalowane w układzie poziomym. W pasie cokołowym piętra, wyodrębnionym za pomocą gzymsu kordonowego i podokiennego, szalunek w układzie pionowym.
Elewacje frontowa (pd.) na wysokim cokole, pięcioosiowa, uskokowa, ukształtowana asymetrycznie. Część środkowa z lustrzanymi schodami prowadzącymi na piętrową ażurową werandę z balustradami i arkadami o bogatej dekoracji „laubzegowej”, powtórzonej trzeciej kondygnacji jednoosiowej wieży. Analogiczne motywy zdobią werandy i tarasy elewacji bocznych oraz balustradę schodów i szczyt elewacji tylnej.
W elewacji frontowej, w szczycie, na osi środkowej werandy widoczy napis „PODGÓRZE”.
Zabytek niedostępny
oprac. Anna Sikora-Terlecka, OT NID w Lublinie, 12-02-2018 r.
Rodzaj: willa
Styl architektoniczny: alpejski
Materiał budowy:
drewniane
Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków
Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_06_BK.10690, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_06_BK.351863