Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

kościół parafialny pw. św. Jerzego - Zabytek.pl

kościół parafialny pw. św. Jerzego


kościół XV - XVII Szalejów Górny

Adres
Szalejów Górny

Lokalizacja
woj. dolnośląskie, pow. kłodzki, gm. Kłodzko

Kościół par.pw.Św. Jerzego zawiera relikty późnogotyckiego kościoła, jest przykładem oszczędnej, dobrze przemyślanej barokizacji.

Historia

Szalejów Górny założony w latach 1269-1350. To jedna ze starszych wsi Ziemi Kłodzkiej. Obecny kościół pw. Św. Jerzego zbudowany w 2 poł. XIV w. jako kamienny, orientowany, bezwieżowy, jednonawowy, z wyodrębnionym, niewielkim, prosto zamkniętym prezbiterium nakrytym jednoprzęsłowym, sklepieniem krzyżowo-żebrowym. Nawa gotyckiego kościoła prostokątna, nakryta stropem, mniejsza pierwotnie zapewne niż obecna. Wykonane dwa, zachowane, gotyckie portale, zach. i pd., z profilowanymi ościeżami. Początkowo kościół w Szalejowie Górnym kościołem filialnym w parafii w Szalejowie Dolnym, ale ostatecznie parafia przeniesiona do Szalejowa Górnego. Kościół przebudowany w r. 1682 lub 1683. M.in. przekształcone otwory, może przebudowana zakrystia i zbudowana nad nią loża patronacka. Nawa i prezbiterium nakryte jednym, dwuspadowym dachem (na bazie rozwiązań wykształconych w 4 ćw. XVII w.). Najprawdopodobniej w latach 1765-1768 nawa wydłużona od zachodu. Dobudowane do niej symetrycznie i na jednej osi dwie kaplice. Pomiędzy kaplicą pd. i zakrystią wzniesiona wydłużona kruchta. Około poł. XIX w. wykonana polichromia wnętrza nawy. W latach ok. 1880-1900 fasada kościoła przebudowana w stylu historyzmu, na bazie rozwiązań formalnych tzw. szkoły berlińskiej, w stylu przeznaczonym dla budowli sakralnych (z elementami stylu arkadowego i neogotyku). Zapewne też w latach ok. 1880-1900 zbudowany obecny, neobarokowy chór muzyczny. Kościół zlokalizowany na inkastelowanym cmentarzu otoczonym kamiennym murem obronnym, w który wbudowane wieżowy budynek bramny i dzwonnica.

Opis

Kościół par. pw. Św. Jerzego zbudowany na wzniesieniu. Orientowany, murowany z kamienia i cegły, tynkowany. Prezbiterium wyodrębnione, znacznie węższe od nawy, zamknięte prosto. Jego elewacje zwieńczone profilowanym gzymsem koronującym. Prezbiterium oświetlone jednym oknem termalnym. W drugiej ścianie umieszczone listwowy, kamienny portal zakrystii i wyżej termalne, przeszklone okno loży patronackiej. Prezbiterium nakryte gotyckim sklepieniem krzyżowo-żebrowym z kamiennymi żebrami opartymi na konsolach, otwarte ku nawie przez półkolisty łuk tęczowy. Nawa prostokątna, wydłużona, z dwiema symetrycznie dobudowanymi kaplicami zamkniętymi półkoliście, z oknami o łuku pełnym. Zwieńczona profilowanym gzymsem koronującym. Elewacja frontowa z trójkątnym szczytem z pseudomachikułami. Nawa i prezbiterium nakryte jednym dachem z ośmioboczną sygnaturką z hełmem. Wnętrze nawy nakryte drewnianym stropem z sufitem oraz z wąską fasetą. Lustro stropu ozdobione kolistym plafonem z przedstawieniem Zmartwychwstania Chrystusa oraz obrzeżnie — bordiurą z wicią akantu. Inaczej stylizowana, malowana wić akantu na niszach okien nawy. W nawę wbudowany głęboki, drewniany chór muzyczny z faliście wykrojonym balkonem. Oparty na drewnianych słupach posadowionych na wysokich kamiennych cokołach. Trzony słupów drewniane, u dołu wybrzuszone, wyżej czworoboczne, narożnie sfazowane, Balustrada chóru muzycznego pełna, zdobiona polichromią figuralną z okresu międzywojennego. Do prezbiterium dobudowana od pd. dwukondygnacjowa przybudówka z zakrystią i lożą patronacką na piętrze, zwieńczona profilowanym gzymsem koronującym. Ponadto do elewacji nawy dostawione dwie kruchty, w tym jedna do fasady, utrzymana w stylu historyzmu, z bogatym wystrojem elewacji. Kruchta ta wydłużona, prostokątna, zwieńczona nad przyziemiem fryzem arkadowym i gzymsem opartym osłoniętym kapnikiem. Otwory ostrołuczne. Nad skrajami przybudówki półkondygnacjowe wystawki z trójkątnymi szczytami z ozdobnymi zwieńczeniami. Wyposażenie kościoła złożone z dwóch barokowych ołtarzy bocznych (1 poł. XVIII w.) oraz z neogotyckich, powstałych w końcu XIX w.: ołtarza głównego, ambony, prospektu organowego, balustrady komunijnej i ławek. W oknach kościoła witraże z pocz. XX w. wykonane przez F. H. Zettera z Monachium.

Zabytek dostępny przez cały rok.

Opr. Iwona Rybka-Ceglecka, OT NID we Wrocławiu, 19-10-2016 r.

Rodzaj: kościół

Styl architektoniczny: nieznana

Materiał budowy:  ceglane

Forma ochrony: Rejestr zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_02_BK.78405