Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

kościół parafialny pw. Świętej Trójcy - Zabytek.pl

kościół parafialny pw. Świętej Trójcy


kościół XIV - XVI Opole

Adres
Opole, Plac Wolności 2

Lokalizacja
woj. opolskie, pow. Opole, gm. Opole

Gotycki kościół pw.Świętej Trójcy w Opolu, zwany potocznie kościołem franciszkanów, to jednen z najważniejszych i najcenniejszych obiektów zabytkowych w Opolu.

Znany jest głównie jako nakropolia Piastów Opolskich. W krypcie kaplicy św. Anny zwanej Piastowską spoczywa 7 książąt i 5 księżnych z dynastii Piastów. Znajdują się tu dwa sarkofagi z kamiennymi nagrobkami z końca XIV w., freski, napisy nagrobne, 22 tarcze herbowe i współczesny ołtarz z wizerunkami ks. Bolesława II i jego syna Władysława II Opolczyka – fundatora Sanktuarium Maryjnego na Jasnej Górze w Częstochowie.

Historia

W 1 połowie XIII w. do Opola przybyli franciszkanie, którzy założyli klasztor, pierwotnie drewniany, później murowany.

Do 1280 r. ukończono budowę prezbiterium kościoła, a korpus nawy ok. połowy XIV wieku. W 1307 r. kościół (wraz z klasztorem) spłonął podczas pożaru miasta. Wkrótce go odbudowano zmieniając jego formę z kościoła bazylikowego na halowy wraz z kapicą św. Anny (tzw. Piastowską), którą wymieniono w źródłach w 1309 r. Kościół konsekrowano w 1359 r. pod wezwaniem Świętej Trojcy i Najświętszej Maryi Panny. W 2 połowie XV w. kaplicę nakryto sklepieniem gwiaździstym. W XV w., przy korpusie nawy od strony północnej dobudowano dwie kaplice, obecnie kruchty. Pod koniec XV w. między prezbiterium a nawą wzniesiono 5-kondygnacyjną więżę, z dolną częścią czworoboczną do wysokości gzymsu koronującego. W początkach XVI w. przekształcono przyziemia wieży na kaplicę grobową hrabiów Prószkowskich, gdzie m.in. w 1508 r. pogrzebano starostę opolskiego Jana Prószkowskiego. Podczas tzw. „potopu szwedzkiego” w klasztorze znajdowala się kancelaria króla polskiego Jana Kazimierza, który w 1655 r. ogłosił w Opolu tzw. uniwersal królewski wzywający Polaków do powstania przeciw Szwedom.

W 1810 r. nastąpiła sekularyzacja klasztoru franciszkanów i przejęcie jego majątku przez miasto Opole. W 1811 r. władze miasta przekazały kościół jako najem, a w 1820 r. jako dar ewangelikom. W ich rękach świątynia była do 1945 r., kiedy to oddano ją franciszkanom.

Opis

Kościół pw. Św. Trójcy wraz z przyległym doń od południa klasztorem zlokalizowany jest w obrębie dawnego miasta historycznego, w ścisłym centrum, pomiedzy rynkiem a zamkiem. Świątynia jest orientowana, o kompozycji przestrzennej korpusu nawowego w formie trójnawowej hali z wydłużonym jednonawowym prezbiterium, zamkniętym od wschodu prosto. Zachodnią ścianę szczytową bryły kościoła zamknięto ukośnie w stosunku do jej osi głównej. Do korpusu nawowego od strony północnej przylegają, połączone ze sobą kaplice: Najświętszego Serca Pana Jezusa, Ukrzyżowania i Matki Bożej Fatismskiej wraz z kruchtą. Po stronie północnej, w narożniku nawy i prezbiterium, znajduje się czworoboczna (w partii dolnej) wieża, podwyższona w 1899 r., mieszcząca obecnie kaplicę Matki Boskiej Częstochowskiej. Po zachodniej stronie, bocznej nawy południowej znajduje się dwuprzęsłowa kaplica św. Maksymiliana oraz najważniejsza – kaplica św. Anny, zwana Piastowską, łącząca bryłę kościoła z budynkiem klasztoru. Strona południowa obejmuje również znajdującą się przy prezbiterium zakrystię, którą dostawiono w XX w.

Różnorodna stylistyka poszczególnych partii bryły kościoła łącząca elementy gotyckie, renesansowe i barokowe, ukazuje wielostopniowy proces jego powstania. Prezbiterium wzniesiono z cegły gotyckiej palcówki o przeważającym wątku polskim. Mur spojony jest wapienną zaprawą gotycką uzupełnianą w ciągu wieków nowszą zaprawą cementową. Ściany z zewnątrz są częściowo tynkowane (późnorenesansowe szczyty, elewacje kaplic, przypory) tynkami z użyciem cementu. Wewnątrz kościół otynkowany jest tynkami wapiennymi – oprócz odsłoniętych podczas renowacji fragmentów ceglanych z polichromiami (w tym m.in. sceny Ukrzyżowania, znajdującej się w północno-zachodniej kruchcie). Warto dodać, że fragmenty tynków z gotyckimi polichromiami zachowały się w krypcie pod prezbiterium i w kaplicy św. Maksymiliana. We wnętrzu kościoła znajduje się fresk z 1320 r. przedstawiający Ukrzyżowanie, jeden z najstarszych zachowanych na Śląsku.

Obiekt jest dostępny dla zwiedzających.

Oprac. Joanna Banik, OT NID w Opolu, 04.06.2018 r.

Rodzaj: kościół

Styl architektoniczny: nieznana

Materiał budowy:  ceglane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_16_BK.36301, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_16_BK.31034