Historia

Przeniesiony do Elbląga w 1981 r. kościół bł. Doroty z Mątów pierwotnie służył społeczności protestanckiej w Kaczynosie na Żuławach. Obiekt powstał w 1706 r. Była to budowla słupowo-ryglowa z ceglanym wypełnieniem, na planie prostokąta, nakryta stropem kolebkowym, z zakrystią umieszczoną w pd. - wsch. narożniku oraz dwoma przedsionkami od pn. i zach. Do 1759 r. uzyskała bogate wyposażenie, m.in. empory z obrazami z przedstawieniami starotestamentowymi, organy, kazalnicę, ołtarze. Powódź w 1888 r. zapoczątkowała szybki proces niszczenia konstrukcji. Grupa konserwatorów malborskich, doceniając walory artystyczne zabytku zdecydowała o jego rekonstrukcji, która trwała do 1907 r. Zachowano przy tym wszystkie wymiary oraz wyposażenie kościoła. Nowym elementem było wyprowadzenie wieży z korpusu w elewacji zach. Kościół przetrwał bez większego uszczerbku II wojnę światową, lecz nie przekazano go na cele kultowe a przekształcono na magazyn i oborę. Doprowadzony do ruiny został na fali zmian politycznych 1980 r. przekazany parafii św. Mikołaja w Elblągu, a następnie rozebrany i przeniesiony do Elbląga. Prace rekonstrukcyjne zakończono w 1985 r., a następnie kościół poświęcono bł. Dorocie z Mątów.

Opis

Kościół usytuowany jest w południowo - wschodniej części miasta, orientowany, po wsch. stronie ul. Rawskiej. Jest to budowla słupowo-ryglowa z ceglanym wypełnieniem, salowa, na planie prostokąta z wnętrzem dzielonym obustronnie emporami, nakrytym stropem kolebkowym. Całość bryły zamknięta dwuspadowym dachem. Do elewacji pd. od wsch. przylega prostokątna w rzucie zakrystia, od pn. i zach. niewielkie przedsionki kryte dwuspadowymi daszkami. Nad całością dominuje kwadratowa wieża wbudowana w korpus, zwieńczona dachem czterospadowym o wygiętych połaciach, zakończona latarnią z cebulastym hełmem. Z dawnego wyposażenia zachowały się: polichromowana rzeźba Dobrego Pasterza autorstwa Martina Hirschfelda (twórcy nie istniejącego ołtarza głównego), obrazy w płycinach empor, klatki schodowej i przedsionków o tematyce staro i nowotestamentowej z lat ok. 1728 -1759. Figury Grupy Ukrzyżowania z ok. 1750 r. umieszczone na barokowej belce tęczowej, ławki empor z poł. XVIII w. Obecny późnobarokowy ołtarz główny pochodzi ze zburzonego w 1950 r. kościoła w Stalewie.

Obiekt dostępny. Możliwość zwiedzania po wcześniejszym uzgodnieniu telefonicznym.

Oprac. Maurycy Domino, 4.12.2014 r.