Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

zespół kościoła parafialnego pw. św. Mikołaja - Zabytek.pl

zespół kościoła parafialnego pw. św. Mikołaja


kościół 1814 - 1816 Dzikowiec

Adres
Dzikowiec, Księdza Stanisława Sudoła 24

Lokalizacja
woj. podkarpackie, pow. kolbuszowski, gm. Dzikowiec

Jest przykładem dobrze zachowanego zespołu kościelnego pochodzącego głównie z 1.poł.

XIX wieku. Kościół stanowi realizację projektu typowej świątyni parafialnej, który został opracowany na terenie monarchii austriackiej w końcu XVIII w. i realizowany zasadniczo w 1. poł. XIX w. w wielu miejscowościach na jej terenie. Kościół w Dzikowcu jest zmodyfikowaną realizacją projektu typowego murowanego kościoła parafialnego dla 1500 wiernych, która rzadko występującej na terenie województwa podkarpackiego.

Historia

Parafia erygowana w 1577 r. Istniejący kościół jest drugim lub trzecim odnotowanym w miejscowości. Wybudowany w latach 1814-1816, na miejscu starszej drewnianej świątyni. W 1879 r. wymieniono pokrycie z gontu na blachę cynkowaną. Po 1879 r. świątynię otynkowano. W 1933 r. dobudowano kruchtę do elewacji frontowej. Dzwonnica pochodzi przypuszczalnie z czasów budowy kościoła; natomiast plebania powstała pomiędzy 1811 a 1835 rokiem. Ogrodzenie datowane na ok. 1933 r., odnowione zostało w 1970 roku.

Opis

Zespół zlokalizowany w centralnej części wsi, po obu stronach lokalnej drogi. Świątynia położona jest po południowej stronie drogi, założona na osi pd.-wsch. - pn.-zach.. tj. równolegle do drogi, elewacją frontową zwrócona na północny-zachód. Od strony północnej przy kościele stoi dzwonnica. Kościół wraz z dzwonnicą otoczony jest ogrodzeniem. Na północ od kościoła, po pnółnocnej stronie drogi, znajduje się plebania.

Kościół halowy, trzynawowy. Korpus nawowy trzyprzęsłowy, z węższym przęsłem chórowym; poprzedzony prostokątną kruchtą. Jednoprzęsłowe, prostokątne, węższe od nawy prezbiterium flankowane jest przez parę pomieszczeń pomocniczych; północne poprzedzone od pn. przedsionkiem. Horyzontalna bryła z addycyjną kruchtą oraz niedużą wieżą wtopioną we frontową część kościoła. Korpus kryty dachem czterospadowym, prezbiterium trójspadowym, kruchta dwuspadowym. Na wieży hełm czteropołaciowy o wybrzuszonych połaciach. Pozostałe dachy pulpitowe, a wszystkie kryte blachą. Na krańcu kalenicy sygnaturka. Świątynia murowana z cegły. Wnętrza nawy i prezbiterium przekryte sklepieniami żaglastymi na gurtach. Elewacja frontowa artykułowana dwiema parami pilastrów, które zdobią również ściany kruchty. Skromny detal elewacji ogranicza się do prostych opasek otworów okiennych oraz gzymsu podokapowego, który w elewacji frontowej wieży jest półkoliście wybrzuszony na tarczę zegarową.

Wyposażenie wnętrza kościoła pochodzi głównie z 2. poł. XIX w. (m.in. neobarokowy ołtarz główny i dwa klasycystyczne ołtarze boczne z lat 70. XIX w.). W oknach witraże zaprojektowane przez Stefana Matejkę, wykonane przez Krakowski Zakład Witrażów S.G. Żeleński.

Dzwonnica murowana, o masywnej horyzontalnej bryle, przeprutej trzema arkadami o równej wysokości.

Plebania usytuowana równolegle do drogi, murowana z cegły, na rzucie prostokąta z niewielkim drewnianym gankiem w elewacji południowej (frontowej), częściowo podpiwniczona. Prosta bryła przekryta dachem czterospadowym pokrytym blachą. W piwnicy sklepienie kolebkowe, pozostałe stropy belkowe. Elewacje o skromnym wystroju architektonicznym.

Ogrodzenie na planie zbliżonym do prostokąta w formie murowanych, ceglanych słupów i metalowych przęseł. Wejście poprzez bramę w odcinku północno-zachodnim oraz dwie bramki w odcinku północno-wschodnim. W narożnikach murowane, otynkowane, wnękowe kapliczki na rzucie nieregularnego pięcioboku.

Obiekt dostępny dla zwiedzających, możliwość zwiedzania po wcześniejszym uzgodnieniu telefonicznym.

Oprac. Bartosz Podubny, OT NID w Rzeszowie, 26.08.2014 r.