Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

kościół ewangelicki, ob. rzymskokatolicki filialny pw. Matki Boskiej Różańcowej - Zabytek.pl

kościół ewangelicki, ob. rzymskokatolicki filialny pw. Matki Boskiej Różańcowej


kościół 1595 r. Dzierżążno Wielkie

Adres
Dzierżążno Wielkie

Lokalizacja
woj. wielkopolskie, pow. czarnkowsko-trzcianecki, gm. Wieleń - obszar wiejski

Kościół stanowi interesujący przykład XVI-wiecznego sakralnego budownictwa szkieletowego.

Jest cennym świadectwem wielokulturowego dziedzictwa Wielkopolski, jednym z najstarszych zachowanych obiektów szkieletowych na ziemiach polskich.

Historia

Wieś Dzierżążno Wielkie została założona w 1593 r. w wyniku kolonizacji osadniczej w okolicach m.in. Wielenia, prowadzonej przez ówczesnego właściciela dóbr wieleńskich, podkomorzego poznańskiego Piotra Czarnkowskiego. Była to jedna z wsi tzw. sołtysich. Kościół ewangelicki założony został w 1595 roku. Jego fundatorem był Piotr Czarnkowski. W 1608 r. na wieży kościoła zawieszono dzwon odlany przez ludwisarza stargardzkiego Joachima Karstede. Kościół był restaurowany na przełomie XVII i XVIII w. (m.in. wybudowano kruchtę), a następnie w latach 1803, 1851, 1910 i 1939. Po 1945 r. świątynia została przejęta przez katolików. Konsekracja miała miejsce 1 września 1945 roku. Parafia została utworzona 21 czerwca 1957 roku. Około 1960 r. wymieniono posadzkę i niektóre elementy konstrukcji. Gruntowny remont kościoła przeprowadzono w latach 90. XX wieku.

Opis

Kościół usytuowany jest w centrum wsi, po pn. stronie drogi do Gieczynka. Świątynię otacza cmentarz przykościelny, ogrodzony otynkowanym murem. Na terenie cmentarza na wysokim cokole ustawiono figurę Matki Boskiej. Jednonawowy, salowy kościół wzniesiony został na planie prostokąta, z zamkniętą czterobocznie częścią prezbiterialną od wschodu. Od zach. przylega do niego ustawiona niesymetrycznie, kwadratowa wieża. Przy nawie od pn. znajduje się niewielka, prostokątna kruchta, od pd. - zakrystia na planie kwadratu. Nawa nakryta jest wysokim, dwuspadowym dachem. Zakrystię i kruchtę nakryto niższymi daszkami dwuspadowymi. Nad całością dominuje wysoka wieża o dwóch uskokowych kondygnacjach rozdzielonych zadaszeniem, nakryta dachem namiotowym o wklęsło-wypukłych połaciach, zwieńczonym hełmem z prześwitami.

Kościół jest budynkiem drewnianym, wzniesionym na kamiennej podmurówce, w konstrukcji szkieletowej, z wypełnieniem cegłą. Ściany od wewnątrz oraz wypełnienia od zewnątrz (z wyjątkiem wypełnień elewacji zach., widocznych po pn. stronie wieży) otynkowano. Wieża wzniesiona została na kamiennej podmurówce, w konstrukcji słupowo-ramowej. Zakrystię wzniesiono z cegły, jej otynkowane ściany ozdobiono malowaną imitacją szachulca. Dachy pokryte zostały dachówką, zadaszenie wieży oraz hełm - blachą (pierwotnie gontem). Wnętrze nakrywa drewniany strop belkowy.

Na zewnątrz kompozycja ścian oparta jest na kontraście ciemnych belek konstrukcji szkieletowej i jasnych, otynkowanych, malowanych na biało wypełnień. Znajdujące się w kruchcie po stronie pn. główne wejście oraz okna są prostokątne, nad wejściem znajduje się trójkątne nadświetle. Elewacje wieży oszalowane są pionowo pobijanymi deskami, w górnych partiach znajdują się otwory zamknięte segmentowo.

Wnętrze nakrywa strop belkowy z górnym pułapem. Po stronie zach. wbudowano chór muzyczny o prostym, ramowo-płycinowym parapecie, wspartym na profilowanych słupach. Dawniej empora muzyczna łączyła się z emporami bocznymi, wspartymi na podobnych słupach.

Dawne wyposażenie kościoła obejmuje m.in. ołtarz, współcześnie zmontowany z wykorzystaniem starszych elementów (m.in. wczesnobarokowych uszaków), ambonę z pocz. XVII w., a także prospekt organowy z 2. poł. XIX wieku.

Kościół dostępny do zwiedzania z zewnątrz oraz - po wcześniejszym uzgodnieniu - wewnątrz.

Bliższe informacje oraz godziny mszy św. są podane na stronie internetowej Diecezji Koszalińsko-Kołobrzeskiej www.koszalin.opoka.org.pl.

oprac. Krzysztof Jodłowski, OT NID w Poznaniu, 06-10-2014 r.

Rodzaj: kościół

Styl architektoniczny: nieznana

Materiał budowy:  szachulcowe

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_30_BK.156768, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_30_BK.61894