Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

zamek - Zabytek.pl

Adres
Dzięgielów, Zamkowa 38

Lokalizacja
woj. śląskie, pow. cieszyński, gm. Goleszów

Zamek w Dzięgielowie mimo wielu przekształceń zachował w części renesansowy oraz barokowy charakter.

Jest przykładem typowej, pod względem układu przestrzennego i bryły, wiejskiej rezydencji szlacheckiej z terenu Śląska Cieszyńskiego. Charakteryzuje się istotnymi wartościami historycznymi związanymi z dziejami regionu.

Historia

Pierwsze wzmianki o osadzie Dzięgielów sięgają pocz. XIV w. Właścicielami tych ziem przez wieki byli przedstawiciele szlachty i ziemiaństwa silnie związanego z ziemią cieszyńską. Powstanie zamku w Dzięgielowie w 4. ćw. XV w. łączy się z osobą kanclerza Księstwa Cieszyńskiego Jana Czelo z Czechowic, należącego do polskiego rodu rycerskiego Czelów herbu Kościesza, będącego jednym z najstarszych rodów szlacheckich w Księstwie Cieszyńskim. Zamek był własnością rodu niemal do kon. XVI wieku. Pierwotny dwór obronny składał się z czterech skrzydeł otaczających wewnętrzny dziedziniec z bramą wjazdową od strony zachodniej. W czasie trwania wojny trzydziestoletniej uległ częściowemu zniszczeniu, niedługo później został odbudowy staraniem nowego właściciela dóbr dzięgielowskich Jana Goczałkowskiego. Jego potomek Antoni Goczałkowski w 2. poł. XVIII w. rozbudował założenie, wprowadzone zmiany polegały na nadbudowie skrzydła pn. oraz dobudowaniu do niego prostopadłego skrzydła od północy. Zamek pozostał w posiadaniu tej rodziny do kon. XVIII wieku. W 1791 r. majątek dzięgielowski kupił baron Józef Bessa, aby w dwa lata później odsprzedać go księciu sasko-cieszyńskiemu Albertowi przedstawicielowi Komory Cieszyńskiej. W 1793 r. przy zamku funkcjonował browar oraz gorzelnia. W czasie pożaru gorzelni w 1870 r. zamek uległ zniszczeniu. Po zakończeniu I wojny światowej przeszedł w ręce Skarbu Państwa, aż do 1932 r., kiedy majątek kupił ks. Karol Kulisz. Po II wojnie światowej obiekt upaństwowiono. Do 1993 r. zamek stopniowo popadał w ruinę, po tym roku staraniem nowego właściciela został odremontowany, obecnie mieści się w nim hotel.

Opis

Zamek położony jest nad rzeką Dzięgielówką we wsch. części Dzięgielowa przy drodze z Cieszyna do Ustronia. Wjazd na teren założenia usytuowany jest od strony północnej. Obiekt zwrócony jest elewacją frontową na zachód. Zamek jest obiektem murowanym z kamienia i cegły, otynkowanym. Pierwotnie wzniesiony na planie nieregularnego czworoboku z wewnętrznym dziedzińcem i wieżą. Obecnie trzyskrzydłowy (brak skrzydła wsch.) z dobudowanym prostopadle do skrzydła pn. późniejszym skrzydłem XVIII-wiecznym. U zbiegu skrzydeł pn. i zach. usytuowana jest wieża, wysunięta ryzalitowo w kierunku dziedzińca, mieszcząca klatkę schodową. Do skrzydła pn. od pn. przylega niewielka parterowa przybudówka. Obiekt jest dwukondygnacyjny z wyjątkiem części skrzydła pd., nakryty dachami dwuspadowymi, natomiast wieża z nadbudowaną kondygnacją, z fryzem dekorowanym płycinami, nakryta jest dachem pulpitowym. Budynki są częściowo podpiwniczone. Przyziemie skrzydła zach. od strony dziedzińca przeprute jest trzema półkolistymi arkadami wspartymi na masywnych filarach. Bezstylowe elewacje dworu artykułowane są prosto zamkniętymi otworami okiennymi różnej wielkości, dodatkowo w skrzydle zach. i wieży od strony dziedzińca elewacje urozmaicone są gzymsem międzykondygnacyjnym oraz wieńczącym gzymsem profilowanym. Szczyty elewacji bocznych skrzydła zach. zamknięte są schodkowo. W elewacji frontowej skrzydła zach. mieści się kamienny portal zamknięty łukiem pełnym, profilowany, o dekoracji płycinowej z rozetą w kluczu, nad którym tarcze herbowe rodu Śreniawa i Odrowąż oraz datą 1768. Drugi kamienny, barokowy portal z 2. poł. XVII w usytuowany jest w skrzydle pn. od strony dziedzińca. Prostokątny zamknięty jest łukiem koszowym, z uszakami i przyczółkiem, w którym kartusz z herbami Śreniawa i Ogończyk. W skrzydle pd. usytuowano prostokątny profilowany portal zamknięty łukiem półkolistym. Układ wnętrz parteru jest jednotraktowy w skrzydle pn. i dwutraktowy w pozostałych. W skrzydle zach. znajduje się przejazd bramny z czterema niszami w ścianach bocznych, sklepiony kolebkowo. Pomieszczenia parteru sklepione są kolebkowo, kolebkowo z lunetami lub żaglaście. Na piętrze kryte są sufitami.

Obiekt dostępny dla zwiedzających za zgodą właściciela obiektu.

Oprac. Dorota Bajowska, OT NID w Katowicach, 02-12-2015 r.

Rodzaj: zamek

Styl architektoniczny: renesansowy

Materiał budowy:  ceglane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_24_BK.94525, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_24_BK.351599