oraz starodrzewia. Posiada bogaty wystrój i wyposażenie wnętrza. Stanowi dominantę przestrzenną i architektoniczną pn. części Dynowa.

Historia

Data erygowania parafii rzymskokatolickiej nie jest znana. Dokumenty z 1448 r. wzmiankują o miejscowym plebanie i istnieniu kościoła w Dynowie. Pierwotnie był on drewniany, konsekrowany w 1462 r. pw. Najświętszej Panny Maryi. Ufundowała go dziedziczka Dynowa Małgorzata z Kmitów. W latach 1604-1617 został wzniesiony nowy kościół, orientowany, murowany, otynkowany, ufundowany przez Katarzynę Wapowską i jej syna Jana Stanisława Wapowskiego. W 1657 r. świątynia uległa zniszczeniu i dewastacji w czasie najazdu Jerzego Rakoczego. Odbudowana w 1663 r. staraniem Stanisława Sarnowskiego, biskupa przemyskiego. W tym okresie wybudowano bramę. W końcu XVIII w. wykonano szereg prac przy świątyni, rozebrano górną część wieży przyległej do korpusu kościoła od zach., fasadę zach. zamknięto szczytem, wybudowano wieżyczkę na sygnaturkę. W tym czasie wzniesiono też murowaną dzwonnicę. W latach 1891-1894 dokonano restauracji kościoła pod kierunkiem architekta Tomasza Prylińskiego. Przebudowano zakrystię przylegającą do kościoła od pn. oraz dobudowano kruchtę pd. Wykonano prace remontowe XVII-wiecznej bramy. Kościół otoczony został murowanym ogrodzeniem i kaplicami. W 1919 r. nadbudowano dzwonnicę. W latach 1924-1925 wykonano nowe dachy nad kaplicami, wzorowane na wcześniejszych XVII-wiecznych. Kościół był remontowany w 1964 r., kiedy odrestaurowano jego wnętrze oraz otoczenie. W latach 1999-2000 wykonano prace renowacyjne przy dzwonnicy, w latach 2001-2007 przy elewacjach kościoła i bramie.

Opis

Zespół kościoła parafialnego w Dynowie zlokalizowany jest na północny-zachód od rynku. Kościół jest orientowany, stanowi dominantę architektoniczną i zamknięcie perspektywiczne ulicy Mickiewicza. Kościół otoczony jest ogrodzeniem, w ciągu którego po południowo-zachodniej stronie kościoła znajduje się dzwonnica, zaś po stronie połudinowej brama.

Kościół składa się z jednonawowego korpusu i prezbiterium. Nawa czteroprzęsłowa, szersza od prezbiterium założona jest na planie prostokąta. Prezbiterium jest od wschodu zamknięte trójbocznie. Dwie kaplice na rzucie kwadratów usytuowano symetrycznie po obu stronach wschodniego przęsła nawy. Do nawy przylegają także: kaplica św. Antoniego z dawnym skarbcem na piętrze (od północy w narożniku między nawą i kaplicą), kruchta od pd. oraz od zach. dolna część d. wieży, na rzucie zbliżonym do kwadratu. Do trójprzęsłowego prezbiterium przylega od północy zakrystia na planie prostokąta z niewielkim przedsionkiem dostawionym do jej północnej ściany. Pod kościołem niedostępne krypty. Dachy nad prezbiterium i nawą dwuspadowe, nad kaplicami czterospadowe, przechodzące w ośmioboczne baniaste hełmy, zakończone iglicami z krzyżami. wieżyczka na sygnaturkę na wschodnim końcu dachu nawy, sześcioboczna z ażurową latarnią.

Kościół o konstrukcji murowanej z cegły, otynkowany z wyjątkiem kamiennych szkarp od strony zach. Dachy i hełmy pokryte blachą malowaną na kolor czerwony.

Elewacje kościoła z dwuuskokowymi przyporami. W elewacji zachodniej zachowała się dolna część dawnej wieży, jej narożniki wzmocnione są masywnymi, skośnymi kamiennymi szkarpami. Elewacja zwieńczona szczytem późnobarokowym, zapewne z kon. XVIII w. o falistym wykroju, flankowanym dwoma posągami z 1899 roku: św. Kazimierza i św. Stefana. Okna w elewacjach prostokątne, zamknięte łukami spłaszczonymi, z umieszczonymi powyżej trójkątnymi, profilowanymi przyczółkami. Elewacje obiega profilowany gzyms wieńczący.

Nawa i prezbiterium przykryte są sklepieniami kolebkowymi z lunetami i sztukaterią typu lubelskiego, kaplice, kruchta i przedsionek w d. wieży sklepieniami kolebkowymi i krzyżowo-kolebkowymi. Ściany nawy rozczłonkowane są pilastrami dźwigającymi odcinki belkowania, zwieńczonymi uskrzydlonymi głowami aniołów. Portale drzwi kamienne, renesansowe. Chór muzyczny wsparty na dwóch czworobocznych filarach i dwóch półfilarach opilastrowanych, połączonych trzema arkadami o łuku spłaszczonym. Pod chórem trzy przęsła sklepień żaglastych rozdzielonych gurtami.

Najcenniejszymi elementami wyposażenia wnętrza są późnobarokowe ołtarze: główny i 2 boczne w kaplicach oraz ambona i rokokowe organy.

Dzwonnica - wieża na rzucie kwadratu, dwukondygnacyjna, murowana z cegły, otynkowana. Narożniki zaokrąglone, ujęte pilastrami dźwigającymi belkowanie. Kondygnacje rozdzielone profilowanym gzymsem. Otwory okienne prostokątne, zamknięte łukiem półkolistym, w opaskowych obramieniach z kluczem. Nad gzymsem górnej kondygnacji, w każdej ze ścian w osi dolnych okien po jednym okulusie, ponad którym półkoliście wygięty gzyms wieńczący. Dzwonnica przykryta dwukondygnacyjnym hełmem krytym blachą.

Ogrodzenie z bramą - Kościół otoczony jest murem z bramą i kaplicami wykonanymi z kamienia łamanego. Brama w ogrodzeniu od strony południowej na rzucie prostokątnym, murowana, otynkowana, wybudowana w formie łuku triumfalnego, trójprzęsłowego. Posiada 3 przejścia zamknięte półkoliście, z których środkowe jest szersze i wyższe. Ściany zwieńczone są gzymsem wspartym na konsolkach, rozczłonkowane płycinami zamkniętymi półkoliście (w dolnej części ścian) i prostokątnymi w górnej. Płyciny wypełnione sztukateryjną dekoracją roślinną , główkami puttów oraz dwiema hermami umieszczonymi w płycinach dolnych po bokach wejścia środkowego. Po bokach wyższej części środkowej, w osi przejść bocznych 2 posągi aniołów ustawione na postumentach.

Cmentarz - dawny cmentarz przy kościele w obrębie ogrodzenia, ob. brak naziemnych śladów mogił. Cmentarz stanowi bezpośrednie otoczenie kościoła. Obejście brukowane kostką granitową, przy ogrodzeniu trawnik ze starodrzewiem.

Obiekt dostępny dla zwiedzających.

Oprac. Mieczysław Kuś, 18.12.2014 r.