Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

cmentarzysko, st. 1 - Zabytek.pl

cmentarzysko, st. 1


kurhan XVII w. p.n.e. - XII w. p.n.e. Dominikanówka

Adres
Dominikanówka

Lokalizacja
woj. lubelskie, pow. zamojski, gm. Krasnobród - obszar wiejski

Cmentarzysko kurhanowe kultury trzcinieckiej z II okresu epoki brązu, jedno z lepiej zachowanych z tego okresu nekropolii w Polsce.

Stanowi unikatowy element w krajobrazie Roztocza.

Usytuowanie i opis

Cmentarzysko kurhanowe jest położone na zachodnim skraju wsi, ok.700 m na południowy zachód od jej zwartej zabudowy, w lesie prywatnym o nazwie Las Maciejówka, po obu stronach drogi wyjazdowej z Dominikanówki w kierunku Krasnobrodu. Leży na niewielkim cyplowatym sfaldowaniiu nadzalewowej terasy doliny rzeki Wieprz, po prawej stronie koryta, na górnym odcinku jej biegu.

Cmentarzysko kurhanowe zajmuje powierzchnię ok. 5 ha. Składa się z 9 kopców, przy czym po prawej stronie drogi wyjazdowej z Dominikanówki do Krasnobrodu znajduje się 1 kurhan, natomiast po lewej stronie pozostałych 8 mogił. We wschodniej części cmentarzyska znajduje się skupisko 6 kurhanów (nr 1- 6) położonych na osi północny wschód - południowy zachód w odstępach od 12 do 15 m. Kurhan nr 7 oddalony jest od tej grupy około 160 m w kierunku zachodnim. W odległości 15 m na północ od tego kurhanu znajduje się kolejny kopiec nr 8. Kurhan nr 9 wysunięty jest najbardziej na północ ze wszystkich obiektów na cmentarzysku. Prawie wszystkie kopce posiadają kształt w przybliżeniu okrągły o średnicy 8-11 m i wysokość 50-90 cm, jedynie kurhan nr 9 średnicę ok. 13 m i wysokość około 1 m, natomiast kurhan nr 3 jest owalny i posiada wymiary 9 x 6 m i wysokość 80 cm. Są to mogiły zawierające pochówki prawdopodobnie ciałopalne, związane z kulturą trzciniecką z młodszej epoki brązu.

Historia

Cmentarzysko kurhanowe na terenie dzisiejszej wsi Dominikanówka funkcjonowało w II okresie epoki brązu i związane jest z kulturą trzciniecką (1600 -1200 r. p.n.e.)

Stanowisko w Dominikanówce zostało odkryte w trakcie badań powierzchniowych przeprowadzonych w 1957 r. pod kierunkiem Jana Machnika. Zidentyfikowano wówczas 7 kurhanów. W trakcie prac wykopaliskowych wykonanych w 1958 roku, badacz zidentyfikował dwa kolejne kopce. Podczas badań powierzchniowych wykonanych w ramach Archeologicznego Zdjęcia Polski potwierdzono obecność 9 kopców na cmentarzysku. Obecnie stan zachowania kurhanów nie ulega poważnym zmianom, są one bowiem położone na terenie zalesionym i wyłączone z prac polowych.

Stan i wyniki badań

Badania wykopaliskowe na stanowisku prowadził w 1958 r. Jan Machnik. Plan sytuacyjno-wysokościowy stanowiska wykonał w 1989 r. Józef Niedźwiedź. Badania powierzchniowe Archeologicznego Zdjęcia Polski na stanowisku przeprowadziła w 1984 r. Anna Zakościelna.

Badania wykopaliskowe na cmentarzysku objęły jeden kurhan, oznaczony numerem 6, położony w grupie sześciu mogił we wschodniej części cmentarzyska i najbardziej wysunięty w kierunku południowo-zachodnim z tej grupy kopców. Praca badawcze miały charakter weryfikacyjny oraz ratowniczy. Zauważono bowiem, że kurhan, nieosłonięty drzewami, został zniszczony w części północnej rowem odwadniającym, natomiast jego środek został naruszony przez wykop rabunkowy o głęb. 70 cm i szer. 50 cm Kopiec miał kształt kolisty, zachowaną wysokość ok. 50 cm, średnicę ok. 10 m. Wyniki badań nie wyjaśniły sposobu chowania zmarłych - nie natrafiono bowiem na ślady szkieletów ani też jamy grobowej. Nie jest wykluczone, że zarejestrowany pod warstwą nasypową poziom siwobiałego piasku z licznymi węgielkami drzewnymi to poziom pierwotnego humusu, na którym dokonywane były ewentualne obrzędy pogrzebowe (ciałopalenie?). Badany wykopaliskowo kurhan zawierał fragmenty ceramiki naczyniowej, w tym w całości zrekonstruowane pojedyncze naczynie esowate z ornamentem listwy żeberkowej. W czasie badań powierzchniowych AZP nie znaleziono zabytków ruchomych na powierzchni kopców.

Obiekt dostępny dla zwiedzających.

Oprac. Ewa Prusicka, OT NID Lublin, 02-04-2015 r.

Rodzaj: kurhan

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_A_06_AR.1806, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_06_AR.3077323