Kościół - pomimo znacznych przekształceń - jest jednym z nielicznych reprezentantów na terenie woj. podkarpackiego drewnianych świątyń z epoki gotyku. Dwudziestowieczna, wolnostojąca dzwonnica stanowi twórcze nawiązanie do najstarszych znanych obiektów tego typu, tworząc wraz z kościołem harmonijną całość.

Historia

Kościół został wzniesiony zapewne w 2 poł. XV w. (brak wprawdzie materiałów źródłowych, które by potwierdzały jego średniowieczną metrykę, jednak zachowane elementy konstrukcyjne istniejącego kościoła wskazują - wg wielu badaczy - na taką właśnie metrykę obiektu). Wiadomo, że konsekracja kościoła nastąpiła dopiero w 1542 r. W XVII w. wokół kościoła wzniesiono soboty. W 1756 r. kościół został zmodernizowany - m. in. wymieniono stolarkę okienną i część drzwiowej, a w nawie położono nową posadzkę. Gruntowny remont świątyni przeprowadzono w 1878 r. W jego rezultacie przedłużono nawę w kierunku zach. likwidując wieżę, obniżono stropy i ściany w prezbiterium (czego konsekwencją była likwidacja zaskrzynień), wnętrze jednoprzestrzennego korpusu podzielono na trzy nawy dwiema parami drewnianych słupów. Dekadę później wnętrze dekorowano eklektyczną polichromią. Kolejny remont, w wyniku którego zmienił się wygląd kościoła został przeprowadzony w 1906 r. Zlikwidowano wówczas soboty otaczające świątynię oraz wykonano duże kruchty osłaniające wejścia do wnętrza od zach. i pd. Podczas kolejnego remontu w 1936 r. zmieniono pokrycie dachów z gontu na blachę, a w sąsiedztwie kościoła wzniesiono drewnianą dzwonnicę (budowniczy Piotr Janowski z Domaradza wg projektu Stanisława Grosse). W l. 90. XX w. obok drewnianego kościoła wzniesiono olbrzymi, murowany kościół. W 2013 r. dokonano zmiany pokrycia dachu z blachy na gont.

Opis

Zespół usytuowany jest w centrum wsi, ok. 100 m od drogi krajowej nr 19, na terenie wydzielonym współczesnym, drewnianym ogrodzeniem. Centrum ogrodzonego placu zajmuje kościół, a na pd. od kościoła znajduje się drewniana dzwonnica. Ok 30 m na pd.-zach. od drewnianej świątyni zlokalizowany jest nowy, murowany kościół.

Kościół orientowany, złożony jest z korpusu nawowego na rzucie wydłużonego prostokąta, oraz węższego, zamkniętego trójbocznie prezbiterium, przy którym od pn. usytuowana jest prostokątna zakrystia poprzedzona od zach. niewielką kruchtą. Do nawy dostawione są od pd. i zach. dwie duże prostokątne kruchty. Bryła obiektu jest zwarta, z wysokim, stromym dwuspadowym dachem o wspólnej dla korpusu i prezbiterium kalenicy, nad trójbocznym zamknięciem prezbiterium od wsch. opadającym trzema połaciami. Dach nad korpusem załamuje się i opada nieco niżej, kryjąc skrajne odcinki nawy. W kalenicy dachu, na styku nawy i prezbiterium znajduje się sześcioboczna wieżyczka na sygnaturkę. Kruchty pd. i zach. znacznie niższe od korpusu przekryte są dachami dwuspadowymi. Zakrystia nakryta jest dachem pulpitowym. Kościół posadowiony jest na kamiennym podmurowaniu, wzniesiony z drewna w konstrukcji zrębowej. Ściany wzmocnione są lisicami i poszyte gontem. Kruchty wzniesione w konstrukcji słupowej są oszalowane deskami w pionie z listwowaniem. Dach główny pokryty został gontem, dachy krucht oraz sygnaturka blachą. Otwory okienne są prostokątne. Wnętrze nawy i prezbiterium tej samej wysokości, przekryte jest stropem płaskim wzmocnionym w nawie ośmioma poprzecznymi podciągami i wspartym na dwóch parach drewnianych słupów. Prezbiterium wydzielone jest ścianą tęczową o prostokątnym wykroju, z fazowaną belką tęczową, na której barokowy krucyfiks. Przy zach. ściany nawy znajduje się chór muzyczny wsparty na dwóch słupach. Ściany wnętrza rozczłonkowane zostały lisicami ukształtowanymi w formie pilastrów. Strop i parapet chóru pokryte dekoracją malarską z 1887 r. Zachowane wyposażenie jest głównie późnobarokowe: ołtarze boczne przy tęczy z ok. 1682 r., ambona z 1680 r., konfesjonały z 2 poł. XVIII w., obrazy i feretrony z XVIII-XIX w., kamienna późnogotycka chrzcielnica z k. XV w. z pokrywą z 1720 r.; ponadto ołtarz gł. z 1912 r. Późnogotycki tryptyk z kościoła w Domaradzu przechowywany jest obecnie w Muzeum Archidiecezjalnym w Przemyślu.

Wolnostojąca dzwonnica wzniesiona na planie kwadratu, ukształtowana została w formie wieży o ścianach zwężających się ku górze, z nadwieszoną izbicą (w górnej części ażurową, w dolnej osłoniętą deskowym parapetem) nakrytą wydatnym, czterospadowym dachem o nieco załamanych połaciach. Dzwonnicę posadowiono na betonowym fundamencie i wykonano z drewna z zastosowaniem konstrukcji słupowo-ramowej. Ściany obiektu oszalowane zostały pionowo deskami. Pokrycie dachu wykonano z blachy. Izbica dekorowana jest w dolnej części ozdobnie wyciętą w desce koronką.

Obiekt z zewnątrz dostępny przez cały rok, możliwość zwiedzania wnętrza po wcześniejszym uzgodnieniu telefonicznym.

Oprac. Ryszard Kwolek, OT NID w Rzeszowie, 15-06-2015 r.