Historia

Osadnictwo żydowskie w Dobrodzieniu ma przypuszczalnie swe początki w średniowieczu, jednak szczyt rozwoju gminy żydowskiej przypadł w XIX w. Wówczas starozakonni stanowili ponad 10% wszystkich mieszkańców. Żydowski cmentarz formalnie został założony w 1750 r., jednak pochówki na tym terenie miały miejsce przynajmniej 20-30 lat wcześniej. Gmina utrzymywała własną synagogę (początkowo drewnianą, później murowaną), szkołę, łaźnię i szpital - żaden z tych budynków obecnie nie istnieje. Najstarszy, nieistniejący już, znany z fotografii nagrobek upamiętniał dwie kobiety zmarłe w 1729/1730 r. Nekropolia czynna była do II wojny światowej. W 2001 r. przeprowadzono na niej prace porządkowe.

Opis

Kirkut znajduje się poza miastem, po jego południowo-wschodniej stronie. Ma kształt prostokąta o pow. 0,84 ha, otoczony jest murowanym ogrodzeniem. Układ kwater jest dziś nieczytelny. Na cmentarzu jest wiele egzemplarzy starodrzewu. Zachowało się ok. 140 nagrobków, kilka najstarszych pochodzi z 2 poł. XVIII w. Nagrobki wykonane są z piaskowca, wapienia i marmuru, w większości w postaci pionowych stel zamkniętych łukiem nadwieszonym lub odcinkowym. Część z nich, wykonana w miękkim, łatwym w obróbce kamieniu, ma bogato rozrzeźbioną formę. Inskrypcje są w języku hebrajskim, niemieckim, lub też w obu na jednej macewie. Niektóre oprócz daty śmierci (wg kalendarza żydowskiego) podają również datę pochówku. Epitafia bywają opatrzone symbolami związanymi ze sztuką nagrobną (nie tylko żydowską).

Cmentarz jest dostępny. Od północy prowadzi do niego aleja (od strony wsi Gosławice).

Oprac. Joanna Szot, OT NID w Opolu, 01.01.2015 r.