Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

park dworski - Zabytek.pl

Adres
Dobra

Lokalizacja
woj. wielkopolskie, pow. turecki, gm. Dobra - miasto

Zespół dworsko-parkowo-folwarczny w Dobrej stanowi przykład XX-wiecznej podmiejskiej rezydencji we wschodniej Wielkopolsce.

Historia

Dobra po raz pierwszy wzmiankowana została w 1386 roku. W 1511 wymieniona była jako miasto, jednak jego formalna lokacja nastąpiła dopiero w 1583 r. na gruntach wsi Zamysłowo. Miasto było własnością szlachecką: początkowo rodziny Walewskich, od 1679 r. Mączyńskich, natomiast od 1809 r. - Skórzewskich. Długa Wieś Wartska, obecnie wchodząca w skład miasta Dobra, na terenie której znajdował się pierwotny majątek szlachecki, po raz pierwszy wzmiankowana została w 1419 roku. W 1456 r. była własnością Mikołaja z Dobrej. Siedziba właścicieli - fortalicja — była usytuowana na kopcu otoczonym fosą (współcześnie wyspa na stawie położonym na pd. wsch. od obecnego dworu). Na jej miejscu w 2. Poł. XVII w. wzniesiony został obronny dwór. W 1809 r. majątek zakupił Paweł Skórzewski herbu Dobrogosław.

Nowy dwór w Długiej Wsi Wartskiej wzniesiony został przez jego wnuczka, w 1874 r. staraniem Piotra Pawła Skórzewskiego. W 1915 (1911?) r. Witold Skórzewski sprzedał majątek Ludwikowi Schweikertowi, synowi znanego łódzkiego przemysłowca, Fryderyka Wilhelma Schweikerta. Schweikertowie wznieśli obecne budynki folwarku: wozownię i magazyny w 1. ćw. XX w., natomiast gorzelnię — w 1924 roku. W latach 1941-1943 Schweikert opuścił Dobrę i wyjechał do Starej Rzeszy. Po 1945 r. zespół dworski został przejęty przez skarb państwa, a folwark był użytkowany przez miejscowe Państwowe Gospodarstwo Rolne. W latach 50-tych XX w. przeprowadzono remont dworu. W latach 60-70-tych XX w. wzniesiono na terenie folwarku nowe budynki gospodarcze.

Opis

Dobra położona jest przy drodze łączącej Turek z Wartą. Założenie dworsko-folwarczne usytuowane jest w pn. zach. części miasta, na terenie dawnej wsi Długa Wieś Wartska. Od wsch. park dworski graniczy z zabudową mieszkalną miasta. Murowany z cegły i otynkowany na fundamencie z kamienia łamanego oraz cegły dwór położony jest w centralnej części parku. Jednokondygnacyjny z użytkowym poddaszem. Wzniesiony został na planie prostokąta z centralnie usytuowanym ryzalitem w dziewięcioosiowej frontowej elewacji pn. zach., zwieńczonym trójkątnym frontonem. Na tympanonie usytuowany jest herb. W siedmioosiowej elewacji pd. wsch. usytuowane jest centralne wejście do budynku. W połaci dachu znajduje się szeroka, trójosiowa facjata zwieńczona trójkątnym frontonem. Układ pomieszczeń jest dwutraktowy z centralnie położoną klatką schodową w hallu w trakcie pn.-zach. Do wejść położonych w zach. i wsch. elewacji prowadzą murowane schody. Piwnice nakryte są sklepieniami murowanymi, powyżej stropy drewniane z podsufitką. Posadzka piwnicy wylana jest z betonu, podłogi wyższych kondygnacji są drewniane. Okna jedno- i dwuskrzydłowe, skrzynkowe, sześciokwaterowe, dzielone szczebliną. Drzwi jedno- i dwu skrzydłowe, przeważnie płycinowe, w ścianach konstrukcyjnych z płycinowa ościeżnicą. Dwuspadowy dach pokryty jest eternitem.

W parku dworskim o pow. ok. 2 ha dominują rodzime gatunki drzew i krzewów, głównie kasztanowce. Na pd. od dworu usytuowany jest staw z niewielką, położoną pośrodku wyspą — dawnym kopcem, na którym umiejscowiona była fortalicja, a później XVII-wieczny dwór obronny.. W jego zach. części w latach 60-tych XX w. wzniesiona została szkoła podstawowa. Folwark położony jest na pn. zach. od rezydencji, oddzielony od niej częścią parku. Na jego historyczną zabudowę składają się m. in. gorzelnia, wozownia oraz magazyny. Gorzelnia jest dwukondygnacjowym budynkiem murowanym z cegły, wzniesionym na nieregularnym planie. Do budynku głównego aparatowni przylegają od strony pd. zach. dwukondygnacjowy budynek płuczki oraz budynek biurowy, od pn.-wsch. budynki magazynów i fermentowni z częścią mieszkalną na piętrze, od pn.-zach. kotłowni i słodowni, a od pd.-wsch. - biura oraz magazyny. Na wsch. od gorzelni usytuowany jest magazyn spirytusu, wzniesiony na planie prostokąta.

Wozownia wzniesiona została częściowo z drewna, częściowo z cegły na planie prostokąta. Usytuowana jest w centralnej części folwarku. Otynkowane ściany szczytowe oraz połowa ściany tylnej są murowane z cegły. Drewniana wystawa w przedniej części budowli wsparta jest na murowanych filarach. Murowane z cegły i otynkowane magazyny nakryte dachem dwuspadowym zostały wzniesione na planie prostokąta.

Obiekty dostępne dla zwiedzających z zewnątrz.

Tomasz Łuczak, 16-11-2015 r.

Rodzaj: ogród

Styl architektoniczny: krajobrazowy

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_30_ZZ.49301, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_30_ZZ.4287