Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

zamek - Zabytek.pl

Adres
Dębno, 189

Lokalizacja
woj. małopolskie, pow. brzeski, gm. Dębno

Zamek/dwór obronny zachowany w stanie niemal niezmienionym do czasów obecnych, z bogatym wyposażeniem architektonicznym i kamieniarskim z XV i XVI w.

stanowi najlepiej zachowany w Małopolsce i jeden z czołowych w skali krajowej przykładów późnośredniowiecznej siedziby rycerskiej, wiążącej funkcje reprezentacyjne, mieszkalne i obronne.

Historia

Zamek wybudowano w latach 1470-80 z inicjatywy Jakuba Dębińskiego herbu Odrowąż, kasztelana krakowskiego, który w 1488 przekazał go bratankowi Jakubowi ze Szczekocin. W 1583 Dębno będące dotychczas własnością Dębińskich przechodzi na własność Franciszka Wesseliniego starosty lanckorońskiego a w 1608 synowcy F.Wesseliniego, Stefan i Paweł przekazują dobra Dębińskie Janowi Franksthymowi młodszemu. Wskazówkami świadczącymi o historii zamku są inwentarz wykonany w 1682 oraz inskrypcje znalezione na ścianach. Nieistniejący już napis na wyprawie elewacji południowej „A.D. 1586-SIM-ON” świadczący o przebudowie wykonanej pod kierunkiem Jana de Simon oraz data „1722” i litery „A.T.K.K.” będące monogramem Anny Tarło na portalu głównym w murze kurtynowym wskazujące na prace budowlane w tym okresie. W XVII w. przedłużono ku zachodowi budynek północny a w roku 1777 wg. tradycji na polecenie Macieja Lanckorońskiego zburzono wschodnią poligonalną część zamku (prawdopodobnie kaplicę). Po Lanckorońskich właścicielami dóbr dębińskich byli kolejno Rogowscy, Rudniccy, Spławscy i od 1835 Jastrzębscy, którzy zgodnie z ówczesną modą dokonują adaptacji obiektu w duchu romantyzmu. W ramach prac wzniesiony zostaje krenelaż nad kurtyną wejściową a całość budowli nakryta zostaje spłaszczonymi dachami. W końcu XIX w. prowadzone były prace z udziałem Grona konserwatorów Galicji Zachodniej (m.in. architekci Sławomir Odrzywolski i Zygmunt Hendel), które przyniosły uczytelnienie późnogotyckich wątków i detali. W 1898 w zamku wybucha pożar w którym zniszczone zostają głównie wnętrza budynku. W czasie pierwszej wojny światowej w zamku funkcjonuje szpital polowy. Powoduje to dalszą dewastację zamkowych wnętrz oraz ich wyposażenia. Po wybuchu wojny w roku 1939 już 8 września wieś opanowują Niemcy. Zamek opuszczony przez ostatniego właściciela Stanisława Jastrzębskiego staje się siedzibą władz okupacyjnych. Po zakończeniu wojny zamek zostaje przejęty na rzecz skarbu państwa. Kolejne restauracje (1946-1957, architekt Stefan Świszczowski; 1967-1977) zakończyły się adaptacją dla Muzeum Wnętrz Zamkowych.

Opis.

Zamek w Dębnie brzeskim zlokalizowany jest na wzniesieniu otoczonym fosą i oddalonym o około 500 m od szosy z Brzeska do Tarnowa. Jest budowlą czworoboczną z prostokątnym dziedzińcem. Brama prowadząca na dziedziniec znajduje się w skrzydle północnym. Cały zamek piętrowy częściowo podpiwniczony, skrzydła zamku jednotraktowe łączące się z sobą narożnikami. Zamek wybudowany jest z cegły, elewacje ozdobione wzorami rombowymi ułożonymi z zendrówek. Elewacja północno-zachodnia wytynkowana. Każde ze skrzydeł zamku przykryte jest dachem czterospadowym, którego pokrycie wymieniono w 1969 na dachówkę korytkową.

Właścicielem zamku jest skarb państwa - Muzeum Okręgowe w Tarnowie. Godziny otwarcia: wtorek-piątek 9-15, sobota, niedziela 10-15.

Oprac. Grzegorz Młynarczyk, OT NID w Krakowie, 08.09.2014 r.

Rodzaj: zamek

Styl architektoniczny: inna

Materiał budowy:  ceglane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_12_BK.188048, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_12_BK.363698