Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

kościół parafialny pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny - Zabytek.pl

kościół parafialny pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny


kościół 1447 r. Dębno

Adres
Dębno, 25

Lokalizacja
woj. wielkopolskie, pow. średzki, gm. Nowe Miasto nad Wartą

Kościół pw.Najświętszej Marii Panny Wniebowziętej w Dębnie nad Wartą jest przykładem wielkopolskiej gotyckiej architektury sakralnej.

Historia

Wieś Dębno po raz pierwszy wzmiankowana została w dokumencie z 1241 r., również w XIII w. po raz pierwszy wymieniana jest parafia w Dębnie. W średniowieczu właścicielami wsi był ród Doliwów używający przydomku Kot. Jej najsłynniejszym przedstawicielem był Wincenty Kot (1395-1448), kanonik gnieźnieński i poznański, kanclerz kapitulny oraz wikariusz poznański, w 1434 r. podkanclerz koronny, od 1436 r. arcybiskup gnieźnieński, następnie interrex, a od 1440 roku — kardynał. Z jego fundacji w latach 1444-1447 został wzniesiony w Dębnie obecny gotycki kościół, na miejscu poprzedniego, wzmiankowanego w 1393 roku. W 1829 roku ówczesny właściciel wsi, Stanisław Mycielski (1801-1870) zbudował na cmentarzu przykościelnym klasycystyczną dzwonnicę, która została wyremontowana w 2002 roku. W roku 1838 ówczesny proboszcz, ks. Tomasz Cieśliński wybudował pobliską plebanię. W 2 poł. XIX w. do kościoła dobudowana została kruchta, natomiast w latach 1853-1854 odnowione zostało wnętrze kościoła. W trakcie kładzenia nowej posadzki zasypano wówczas podziemne krypty. W roku 1862 naprawiono dach i pokryto blachą cynkową zwieńczenie wieży. W 1886 r. w kościele zainstalowano nowe organy na miejsce poprzednich, ufundowanych w 1610 roku. W latach 1900-1910 kościół został przebudowany z zachowaniem jego pierwotnej formy, a wnętrza świątyni ozdobiono polichromią. W czasie II wojny światowej Niemcy zrabowali z kościoła srebrną puszkę, pacyfikał z relikwią Krzyża Św., chorągwie oraz trzy dzwony z 1668 roku. W 2010 roku parafia Dębno znalazła się na szlaku Nadwarciańskiej Drogi Świętego Jakuba. W 2012 roku przed kościołem umieszczona została tablica poświęcona wizycie Adama Mickiewicza złożonej w Dębnie w 1831 roku Mycielskim oraz proboszczowi Cieślińskiemu. W latach 2011-2013 wyremontowano dach kościoła i odnowiono część elewacji świątyni.

Opis

Kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Dębnie nad Wartą położony jest w zachodniej części wsi w bezpośrednim sąsiedztwie tutejszego założenia pałacowo-parkowego. Gotycki kościół jest świątynią orientowaną, murowaną z cegły w układzie polskim, jednonawową z niewydzielonym, zamkniętym wielobocznie prezbiterium. Dwuspadowy dach pokryty jest dachówką. W pd. zach. narożniku fasady zach. wznosi się wieżyczka ze schodami, nadbudowana w 1900 roku. Do prezbiterium od pn. przylega zakrystia, do nawy od pd. — neogotycka kruchta. Ściany zewnętrzne opięte są trójuskokowymi szkarpami.

Wnętrze kościoła nakryte jest stropem, w zakrystii znajduje się sklepienie kolebkowe. Wokół wejścia z prezbiterium do zakrystii osadzony jest XVI-wieczny, zamknięty półkoliście portal z uskokami. Wyposażenie wnętrza stanowią m.in. neogotycki ołtarz główny i XVII-wieczne ołtarze boczne, ponadto zdobi je kamienna tablica fundacyjna z herbem Doliwa, insygniami biskupimi i łacińską inskrypcją fundacyjną wymieniającą abpa gnieźnieńskiego Wincentego Kota i datą budowy kościoła - 1447. Kościół otoczony jest cmentarzem przykościelnym, czynnym do 2. poł. XIX w., z zachowanymi nagrobkami. W jego pd. wsch. części usytuowana jest klasycystyczna dzwonnica murowana z cegły i otynkowana, zwieńczona frontonem z przedstawieniem siedzącego anioła śmierci z kosą (Chronosa?) oraz schodkowym szczytem attykowym. W jej przyziemiu usytuowana jest brama, ponad którą otwiera się zamknięty łukiem prześwit. Na terenie cmentarza przykościelnego rosną pomnikowe lipy o obwodzie przekraczającym 3 metry. Przy drodze prowadzącej do kościoła na murowanym cokole usytuowana jest kamienna rzeźba św. Jana Nepomucena pochodząca z 1. ćw. XIX wieku.

Kościół dostępny dla zwiedzających z zewnątrz. Msze Św. w niedziele o godz. 7.30 i 9.00, w dni powszednie o 18.00, w święta w dni pracy o godz. 8.00 i 16.00.

oprac. Tomasz Łuczak, 16-11-2015 r.

Rodzaj: kościół

Styl architektoniczny: gotycki

Materiał budowy:  ceglane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_30_BK.167840, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_30_BK.50571