zespół d. cerkwi greckokatolickiej - Zabytek.pl
Adres
Dąbrowica, 102
Lokalizacja
woj. podkarpackie, pow. leżajski, gm. Kuryłówka
Cerkiew zaprojektowana przez uznanego architekta Wasyla Nahirnego. Jedna z atrakcyjniejszych architektonicznie i krajobrazowo realizacji tego architekta wśród znajdujących się na terenie woj. podkarpackiego.
Historia
Zespół powstał ok. 1906 r. na miejscu starszego cerkwiska. Wcześniejszą drewnianą cerkiew wybudowano w latach 1664-1667. Obecna, wzniesiona została wg projektu Wasyla Nahirnego w 1906 r., i zapewne z tego czasu pochodzi także dzwonnica i ogrodzenie. Od 12 lutego 1948 r. świątynią administrują księża z pobliskiej Kolonii Polskiej, a cerkiew staje się kościołem fil. pw. św. Michała Archanioła. Cerkiew remontowana w 1967 i 1972 r. Gruntowny remont przeprowadzono w latach 1998-2003, podczas którego m.in. zbito i założono nowe tynki zewnętrze i wewnętrzne, wymieniono okna w kopule oraz orynnowanie.
Opis
Zespół cerkwi zlokalizowany we wschodniej części wsi, na północny-zachód od skrzyżowania dróg przechodzących przez miejscowość. Usytuowany na niewielkim wzniesieniu okolonym ogrodzeniem w formie muru, spełniającym także funkcję muru oporowego. Wejście na teren zespołu od zach. przez bramę i dwie boczne bramki oraz przez bramkę wschodnią. W ciągu muru, na pn. od głównej bramy wybudowana dzwonnica. Na północ od prezbiterium cerkwi nagrobek miejscowego parocha Mikołaja Dobczyńskiego (zm. 22-06-1944 r.).
Cerkiew neoklasycystyczna, murowana z cegły, orientowana, wybudowana na planie krzyża łacińskiego z dwoma pomieszczeniami pomocniczymi po obu stronach prezbiterium. Jest budowlą jednonawową, z transeptem oraz prezbiterium zakończonym półkoliście. Wysoką bryłę krzyżowego korpusu cerkwi zdominowała kopuła umieszona na wyniosłym tamburze przeprutym oknami. Elewacje cerkwi obwiedzione są wysokim, kamiennym cokołem, dekorowane pilastrami i uproszczonym belkowaniem z tryglifami. Główny akcent architekt postawił na wystrój elewacji frontowej zrealizowanej w formie monumentalnego portyku kolumnowego. Dwie pary kolumn portyku umieszczone na wysokich postumentach podtrzymują tympanon z inskrypcją: 1906. / СЪ НАМИ БОГЪ ! Wnętrze cerkwi ma skromny wystrój architektoniczny w postaci pilastrów w miejscu skrzyżowania nawy i transeptu, fryzu meandrowego w górnej partii ścian oraz wydatnego belkowania u podstawy bębna kopuły. W dużym stopniu zachowało się oryginalne wyposażenie gr.-kat. świątyni, które powstało po jej wybudowaniu. Stolarską strukturę elementów wyposażenia: ikonostasu, prestołu, dwóch ołtarzy bocznych, konfesjonałów wykonał Edward Toth, który wg miejscowych przekazów został specjalnie w tym celu sprowadzony przez kolatorów - Czartoryskich z Sieniawy i osiadł w Dąbrowicy.
Dzwonnica architektoniczna, murowana z cegły, trójarkadowa z małym składzikiem w partii wysokiego cokołu.
Ogrodzenie w formie muru wybudowanego z cegły i kamienia, wzmocnionego masywnymi szkarpami.
Obiekt dostępny dla zwiedzających, możliwość zwiedzania po wcześniejszym uzgodnieniu telefonicznym.
Oprac. Bartosz Podubny, OT NID w Rzeszowie, 19.08.2014 r.
Rodzaj: cerkiew
Forma ochrony: Rejestr zabytków
Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_18_ZE.3831