Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

kościół parafialny pw. św. Mikołaja - Zabytek.pl

kościół parafialny pw. św. Mikołaja


kościół koniec XVIII w. Czeszewo

Adres
Czeszewo

Lokalizacja
woj. wielkopolskie, pow. wrzesiński, gm. Miłosław - obszar wiejski

Kościół jest interesującym przykładem osiemnastowiecznego sakralnego budownictwa drewnianego w Wielkopolsce.

W jego wnętrzu zachowało się wyposażenie z XVII i XVIII w. W ołtarzu gł. umieszczono gotycką rzeźbę Matki Boskiej z Dzieciątkiem z ok. 1440 r. Na uwagę zasługuje też ustawiona na belce tęczowej grupa Ukrzyżowania z krucyfiksem z k. XVIII w. oraz późnogotyckimi rzeźbami Matki Boskiej i św. Jana z pocz. XVI w.

Historia

Wieś Czeszewo początkowo była własnością książęcą. W 1257 r. książę Bolesław Pobożny nadał włości, wśród nich Cessewo rycerzowi Jankowi Zarębie. W rękach rodu Zarębów miejscowość pozostawała jeszcze w XV w. W wiekach późniejszych Czeszewo często zmieniało właścicieli. W k. XVIII w. wieś należała do Jabłonowskich, od 1808 r. była własnością księcia orańskiego, w 1838 r. - króla holenderskiego, a na przełomie XIX /XX w. - książąt Sachsen-Meiningen.

Pierwotny kościół w Czeszewie założony został zapewne przez Mikołaja Zarębę, kanonika gnieźnieńskiego i archidiakona kaliskiego, na pocz. XV w. Najwcześniejsza wzmianka, świadcząca o istnieniu tu parafii pochodzi z 1407 r. Zachowany do dziś drewniany kościół wzniesiony został w miejscu wcześniejszej świątyni w 1792 r. z fundacji ówczesnego właściciela wsi - księcia Antoniego Jabłonowskiego, kasztelana krakowskiego. Jego budowniczym był majster ciesielski Johan Adam.

Opis

Kościół pw. św. Mikołaja położony jest w środkowej części wsi, przy ul. Szkolnej. Otaczający go teren (dawny cmentarz przykościelny) ogrodzony jest drewnianym płotem, osadzonym pomiędzy murowanymi słupkami. Na terenie cmentarza znajduje się drewniana dzwonnica, pochodząca zapewne z okresu budowy świątyni. W pobliżu kościoła wznosi się murowana plebania z 1843 r. oraz dom parafialny z 1931 r.

Świątynia jest budowlą salową, z nieco węższym, zamkniętym wielobocznie prezbiterium od wsch. Przy prezbiterium po stronie pn. znajduje się prostokątna zakrystia, przy nawie po stronie pd. dostawiono niewielką kruchtę. Kościół i nieco niższe prezbiterium nakryte są wysokimi dachami dwuspadowymi. Zakrystię nakryto dachem pulpitowym, kruchtę południową - daszkiem trójpołaciowym. Nad całością dominuje nadbudowana ponad kalenica dachu nawy wieżyczka na sygnaturkę, nakryta hełmem z latarnią, zwieńczonym kulą i krzyżem.

Kościół jest budynkiem drewnianym, konstrukcji zrębowej, wzmocnionej lisicami. Jego ściany zostały oszalowane. Dachy pokryte zostały gontem, hełm wieżyczki na sygnaturkę wykonano z blachy. Wnętrze nakrywa strop drewniany.

Ściany kościoła od zewnątrz oszalowane zostały pionowo pobijanymi deskami. Wejście jest prostokątne, okna - zamknięte segmentowo, ujęte drewnianymi opaskami. Elewacja zachodnia kościoła zwieńczona jest trójkątnym szczytem, oddzielonym obdaszkiem.

Wnętrze ozdobione zostało ornamentalną polichromią z pocz. XX w. z popiersiami św. Wojciecha i św. Stanisława w medalionach. Między prezbiterium i nawą znajduje się profilowana belka tęczowa, z datą budowy kościoła (1792), napisem dewocyjnym i nazwiskiem mistrza ciesielskiego (Johan Adam). Na belce umieszczono barokowy krucyfiks oraz późnogotyckie rzeźby Matki Boskiej Bolesnej i św. Jana. Po stronie zach. wbudowano chór muzyczny o wybrzuszonym parapecie, wsparty na parze słupów. Barokowe wyposażenie kościoła obejmuje m. in. ołtarz główny z XVII w. (z poprzedniego kościoła), przerobiony w następnym stuleciu. W ołtarzu znajdują się siedemnastowieczne rzeźby świętych, aniołów oraz gotycka rzeźba Matki Boskiej z Dzieciątkiem z ok. 1440 r. Na uwagę zasługuje też tablica nagrobna powstańca Juliana Łuk-Łukaszewicza poległego pod Książem w 1848 r.

Kościół dostępny.

oprac. Krzysztof Jodłowski, OT NID w Poznaniu, 03-08-2015 r.

Rodzaj: kościół

Styl architektoniczny: ludowy

Materiał budowy:  drewniane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_30_BK.169364, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_30_BK.107900