Na ścianach wnętrza okazałe architektoniczno-rzeźbiarskie, rozbudowane manierystyczne epitafia.

Przykład kościoła gotyckiego, przekształcanego w późniejszych epokach, z zachowanym wyposażeniem.

Historia

Za pierwszą źródłową wzmiankę dotyczącą kościoła w Czerninie (Tschirnau, Groβ Tschirnau, od 1937 Lesten), przyjmuje się dokument wydany w 1284, w którym jako świadek wymieniony został proboszcz Johannes in Cirmin. Kościół w Czerninie jest budowlą wielofazową. Prawdopodobnie najstarszą częścią obiektu jest zachodnia część nawy, datowana na 1 poł. XV w., stanowiąca pozostałość pierwotnego kościoła. Kościół ten mógł pochodzić z fundacji ówczesnego właściciela Czerniny, Johanessa Cyrninskiego. Pod koniec wieku XV kościół został rozbudowany - przedłużono nawę w kierunku wschodnim, zbudowano obecne prezbiterium i zakrystię. W roku 1505 został ufundowany, zachowany do czasów obecnych, gotycki ołtarz główny. W roku 1551 właściciel Czerniny Baltazar I von Stosch przyjął protestantyzm i kościół przejęty został przez gminę ewangelicką. Następny etap rozbudowy kościoła przypada na rok 1582. Z inicjatywy Baltazara II Młodszego von Stosch, do elewacji południowej dostawiono kruchtę i nieistniejącą obecnie kaplicę grobową. W latach 1585-1600 dostawiona została wieża. Na wysokości I kondygnacji wieży założona była drewniana hurdycja, której belki zachowane są do czasów obecnych. Najwyższa kondygnacja wieży oraz hełm pochodzą z wieku XIX.

W roku 1653 w wyniku działań kontrreformacyjnych kościół został zamknięty i w roku 1654 został zwrócony katolikom.

Po 1945 roku w kościół był wielokrotnie remontowany. W roku 1956 rozebrano kasetonowy strop nad nawą i założono pozorne sklepienie kolebkowe z lunetami. W latach 1971-73 otynkowane zostały elewacje boczne kościoła, od czasów powstania utrzymane w surowej cegle. W roku 1976 dobudowano do elewacji północnej przy zakrystii nowy aneks.

Opis

Kościół usytuowany jest na wschód od rynku. Dojście do kościoła prowadzi wąskim przejściem wyprowadzonym ze środkowej części wschodniej pierzei rynkowej. Otoczony jest prostokątnym cmentarzem, ogrodzonym tynkowanym murem.

Jednonawowy, z węższym prostokątnie zamkniętym prezbiterium oraz dostawioną od zach. na osi wieżą. Po północnej stronie prezbiterium zakrystia na planie prostokąta. Do elewacji południowej dostawiona została prostokątna kruchta. Jednoprzęsłowe prezbiterium przykryte jest sklepieniem gwiaździstym. Nawę przykrywa, współcześnie założone, pozorne sklepienie kolebkowe z lunetami. Elewacje kościoła współcześnie gładko tynkowane, poza wschodnią ścianą prezbiterium i wschodnim szczytem nawy. Bryła kościoła została oszkarpowana wąskimi przyporami. W elewacjach nawy nieregularnie rozmieszczone otwory okienne różnego kształtu i wielkości. Główne wejście do kościoła w zachodniej elewacji wieży zaakcentowane zostało ostrołukowym XIX-wiecznym portalem, ujmującym także, umieszczoną nad otworem drzwiowym rozbudowaną tablicę inskrypcyjną z k. XVI w. Tablica ujęta rozbudowanym obramieniem zdobionym ornamentem zawijanym, z podwieszonymi festonami podtrzymywana jest przez umieszczone po obu jej stronach figury aniołów przedstawione w wysokim reliefie. Tekst tablicy opisuje zasługi Baltazara II von Stosch, jako założyciela miasta (miasto założone w1584 r.). Nad portalem zachowane są drewniane belki, podtrzymujące, istniejącą jeszcze w XVIII w. drewnianą hurdycję. Na elewacjach zachowane liczne piaskowcowe epitafia.

W kościele zachowane jest bogate wyposażenie. Gotycki ołtarz główny, pochodzący z 1505 r. - szafiasty pentaptyk ze sceną koronacji Marii, pochodzący z pracowni J. Beinharta. Renesansowa ambona z symbolami ewangelistów, manierystyczna chrzcielnica, 1 poł. XVII w. Na ścianach nawy i prezbiterium umieszczone zostały wysokiej klasy manierystyczne, rozbudowane epitafia rodziny von Stosch, autorstwa Marcina Pohla.

W kruchcie znajdują się szlacheckie płyty nagrobne, na elewacjach kościoła epitafia.

Wstęp na teren przykościelny bez ograniczeń. Wnętrze dostępne za zgodą proboszcza.

Oprac. Maria Czyszczoń, 30.09.2014 r.