grodzisko, st. 1 - Zabytek.pl
Adres
Czarnuszka
Lokalizacja
woj. wielkopolskie, pow. pleszewski, gm. Dobrzyca - obszar wiejski
gródka stożkowatego. Obiekty tego typu, zwane też dworami na kopcach były charakterystyczne dla okresu późnego średniowiecza.
Usytuowanie i opis
Grodzisko ulokowane jest na podmokłych łąkach, na południowym brzegu niewielkiego, bezimiennego strumyka, dopływu Lutyni. Znajduje się na południe od zabudowań Państwowego Gospodarstwa Rolnego Czarnuszka oraz około 1750 m na północ od wsi Karmin.
Obiekt wpisany został do rejestru zabytków jako „ kopiec podworski (tzw. grodzisko stożkowate)”. Jego średnica u podstawy wynosi ok. 26 m, a wysokość dochodzi do 3 m. Kopiec otoczony jest słabo widoczną fosą o szerokości ok. 5. Od strony zachodniej zachowały się ślady dodatkowego wału. Zabytek porośnięty jest drzewami i krzewami.
Historia
Gród zamieszkiwany był w okresie późnego średniowiecza, od poł. XIV do poł. XV w. Stwierdzono dwie fazy jego użytkowania. W fazie pierwszej wzniesiony został drewniany, prawdopodobnie trzykondygnacyjny budynek (wieża), który uległ zniszczeniu na skutek gwałtownego pożaru. W fazie drugiej na pogorzelisku po pierwszej siedzibie wzniesiono nową budowlę. Fundatorami i użytkownikami grodu byli Wieniawici. Wieś stanowiła zawsze własność prywatną i wchodziła w skład dóbr Karmina. Po raz pierwszy pojawiła się w źródłach pisanych w 1338 r. jako własność Przeczlausa herbu Wieniawa.
Stan i wyniki badań
Badania archeologiczne na grodzisku przeprowadzili w 1986 r. M. Głosek, L. Kajzer i A. Wójcik. Badacze wykonali dwa ciągi odwiertów (łącznie 10 otworów) i niewielki wykop, o wymiarach 2 x 1 m, między odwiertami 3 i 4. Zarejestrowali oni ślady dwóch faz użytkowania obiektu. W wyniku badań stwierdzono, że w fazie pierwszej na kopcu o wysokości ok. 2,5 m wzniesiony został drewniany, podpiwniczony budynek. Zbudowano go z okrąglaków o średnicy ok. 15 cm. Ściany budynku były obficie obmazane gliną. Znaczna miąższość polepy (do 180 cm) oraz układ jej warstw pozwalają na sugestię, że budowla miała trzy kondygnacje i uległa zniszczeniu przez pożar. Na pogorzelisku, po uprzednim wyrównaniu powierzchni kopca, wzniesiony został kolejny budynek. Formę i funkcję drugiego obiektu nie udało się zidentyfikować.
Własność prywatna – obiekt dostępny z zewnątrz.
Oprac. Barbara Iwanicka-Pinkosz, OT NID w Poznaniu, 08.06.2018 r.
Rodzaj: grodzisko
Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków
Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_A_30_AR.37838, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_30_AR.2823509