Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

kościół parafialny pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny - Zabytek.pl

kościół parafialny pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny


kościół 1756 r. Czarne

Adres
Czarne, Kościelna 6

Lokalizacja
woj. pomorskie, pow. człuchowski, gm. Czarne - miasto

Kościół stanowi przykład osiemnastowiecznej budowli sakralnej, wzniesionej w tradycyjnej, ryglowej technice budowlanej.

Wyróżnia się dobrze zachowaną formą architektoniczną oraz cennym, osiemnastowiecznym wyposażeniem.

Historia

Z zachowanych dokumentów wynika, ze kościół w Czarnem istniał już 1395 r. i stanowił filię parafii w Sokolu. W 1550 r. świątynia została przejęta przez protestantów, po czym w 1596 r. ponownie wróciła do katolików. Od 1617 r. stała się kościołem parafialnym i siedzibą dekanatu. W 1686 r. dekanat z powodu małej liczby wiernych zlikwidowano. Świątynia w Czarnem była wielokrotne niszczona i odbudowywana. Pierwszy kościół został zniszczony, po czym odbudowany w latach 1645-1646. Następnie spalony w 1653 r. i ponownie wzniesiony w 1673 roku. Po kolejnym pożarze kościół odbudowano w latach 1720-1721. Ostatni, niszczący świątynię pożar miał miejsce w 1755 roku. Zachowana do dzisiaj budowla została wzniesiona w 1756 r. (na chorągiewce wieży widnieją daty budowy kolejnych kościołów - 1673, 1710 i 1756). W latach 2010-2012 kościół został gruntownie odrestaurowany.

Opis

Kościół usytuowany jest w północno - zachodniej części miasta. Orientowany. Położony na działce ograniczonej od północy ul. A. Mickiewicza, od wschodu ul. Kościelną, od południa ul. T. Kościuszki, a od zachodu zabudową usytuowaną przy ul. Cichej. Pierwotnie teren przykościelny pełnił funkcję cmentarza, z którego do dnia dzisiejszego zachowały się dwa nagrobki. W obrębie działki kościelnej rosną pojedyncze egzemplarze starodrzewu.

Kościół został wzniesiony w konstrukcji ryglowej, fachy wypełnione cegłą, nie otynkowane. Dach kryty gontem. Założony na rzucie prostokąta, z wydzielonym, trójbocznie zamkniętym prezbiterium. Do budowli przylegają dwie przybudówki: do pn. elewacji prezbiterium - zakrystia, a do pd. elewacji nawy - kruchta. Bryła kościoła jest rozczłonkowana, złożona z nawy, węższego i niższego prezbiterium, dwóch niewielkich przybudówek oraz usytuowanej od zach., wbudowanej w nawę dwukondygnacyjnej wieży. Nawa kościoła nakryta jest dachem dwuspadowym, prezbiterium pięciospadowym, przybudówki dachami pulpitowymi, a wieża barokowym, baniastym hełmem z latarnią.

W elewacjach otwory okienne zwieńczone są łukami odcinkowymi, we wsch. ścianie prezbiterium znajduje się okno okrągłe. Pod okapem występuje profilowany gzyms. Dekoracyjnie oddziałuje gęsta szachownica konstrukcji ryglowej oraz skontrastowanie barwy drewna z ceglanymi polami fach.

Kościół posiada bogate, barokowo - rokokowe wyposażenie wnętrza, pochodzące z XVIII w.: emporę, ołtarz główny z kurdybanowym antepedium, ambonę, chrzcielnicę, konfesjonał oraz drzwi z prezbiterium do zakrystii i z zakrystii na ambonę. Ponadto, w kruchcie znajduje się granitowa kropielnica z XV w. (datowanie niepewne)

Zabytek dostępny. Kościół jest otwarty bezpośrednio przed i po nabożeństwach.

Oprac. Beata Dygulska, OT NID w Gdańsku, 26.09.2014 r.

Rodzaj: kościół

Styl architektoniczny: nieznana

Materiał budowy:  szachulcowe

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_22_BK.39240, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_22_BK.272189