Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

kościół parafialny pw. św. Marcina - Zabytek.pl

kościół parafialny pw. św. Marcina


kościół 1460 - 1470 Ćwiklice

Adres
Ćwiklice, Aleksandra Zawadzkiego

Lokalizacja
woj. śląskie, pow. pszczyński, gm. Pszczyna - obszar wiejski

Kościół parafialny pw.św.Marcina biskupa Tours stanowi jeden z najstarszych i najcenniejszych drewnianych obiektów sakralnych w województwie śląskim.

Reprezentuje on typ kościoła wzniesionego techniką zrębową, z frotową wieżą o konstrukcji słupowej.

Historia

Miejscowość Ćwiklice (wschodnie obrzeża Pszczyny) po raz pierwszy wzmiankowana została w spisie Świętopietrza parafii dekanatu oświęcimskiego w 1326 r. Wedle najnowszych badań dendrochronologicznych budowa obecnego kościoła została zakończona w 1466 r. Obiekt powstał na miejscu poprzedniego budynku sakralnego powstałego ok. XIII/XIV w. Wieża kościoła datowana jest na XVII w., natomiast kaplicę wzniesiono w XIX w. Kościół został przebudowany w XVIII w. i częściowo przekształcony na przełomie XIX i XX w. W czasie powodzi, w 2010 r., budynek znacznie ucierpiał i wówczas przystąpiono do prac konserwatorskich w trakcie których dokonano odkrycia m.in. krypty umieszczonej pod ołtarzem oraz nieznanych polichromii. Poddano także badaniom drewno, z którego został wzniesiony obiekt i na tej podstawie zaproponowano jego nowe datowanie. Parafia obejmuje obecnie swoim zasięgiem Ćwiklice oraz Rudołtowice.

Opis

Kościół usytuowany jest na niewielkim wzniesieniu, w południowej części wsi Ćwiklice, poza jej centrum. Otacza go ogrodzony cmentarz parafialny. Ogrodzenie stanowią poziome deski osłonięte daszkiem i murowane słupy, w które wkomponowane są płaskorzeźby z przedstawieniami świętych (od zewnątrz) oraz kapliczki mieszczące stacje drogi krzyżowej (od strony kościoła). Został wzniesiony w konstrukcji zrębowej, z bali dębowych, jodłowych i sosnowych z podmurówką z kamienia i cegły. Ściany zewnętrzne są oszalowane. Kościół jest orientowany i został założony na planie zbliżonym do kwadratu, od strony południowej przylega do niej kaplica o konstrukcji szachulcowej (wzniesiona później niż sam kościół). Prezbiterium zostało założone na planie prostokąta, jest niższe od nawy, zamknięte ścianą prostą. Po obu stronach przylegają do niego zakrystie. Od strony zachodniej została umieszczona wieża założona na planie kwadratu z korpusem zwężającym się ku górze. Całość świątyni przekrywa dwuspadowy dach, nad prezbiterium obniżony, nad zakrystiami znajdują się dachy jednospadowe. Wieżę przekrywa hełm cebulasty. Sześcioboczna sygnaturka z latarnią ma analogiczny hełm jak wieża. Wejście główne, o dwuskrzydłowych, drewnianych drzwiach umieszczone jest na osi. Poprzedzają go schody i osłania daszek. Nad nim znajduje się pełnoplastyczne przedstawienie anioła. Po obu stronach drzwi widnieją drewniane tablice z nazwiskami ofiar I wojny światowej oraz Powstań Śląskich. Do kaplicy, po stronie południowej, prowadzą drzwi zakończone łukiem półkolistym i zdobione ornamentalnymi okuciami. Ich powstanie datuje się na XVI wiek. W części północnej również znajdują się dwuskrzydłowe drzwi zamknięte półkoliście, zwieńczony daszkiem. Powyżej umieszczono nadświetle, a nad nim okno zakończone łukiem segmentowym z drewnianymi żaluzjami. W części prezbiterialnej, po stronie północnej umieszczono dwa prostokątne okna, natomiast w części nawowej znajdują się okna zamknięte łukiem segmentowym. Po stronie południowej prezbiterium mieści się jedno prostokątne okno, a w nawie dwa prostokątne okna zamknięte łukiem segmentowym i dwa niewielkie prostokątne. Chór muzyczny znajdujący się po stronie zachodniej jest wsparty na czterech słupach z kapitelami, zdobiony parapetem z tralkami. Organy o pseudobarokowym prospekcie zostały wykonane przez Zdzisława Zasadę z Mikołowa w 1982 r. Nawa i prezbiterium są przekryte współczesnym, kasetonowym stropem płaskim. Nawa główna kościoła jest szersza od prezbiterium oddzielonego od niej łukiem spłaszczonym. Od strony zachodniej wejście do niej poprzedzone jest przedsionkiem stanowiącym część wnętrza wieży. Całość wnętrza pokryta jest dekoracją malarską. Na ścianach nawy przedstawiono Pasję Chrystusa oraz apostołów, natomiast w części prezbiterialnej ukazano legendę św. Marcina. Polichromie zostały wykonane w technice tempery. Ich autorstwo przypisuje się Christianowi Wilhelmowi Tischbeinowi z Wrocławia. W prezbiterium umieszczony jest późnobarokowy ołtarz główny, datowany na XVIII w., w którym znajduje się obraz przedstawiający św. Marcina. Przy tęczy umieszczano dwa ołtarze boczne także datowane na XVIII wiek.

Kościół jest dostępny z zewnątrz, otwarty podczas Mszy Świętych. Więcej informacji dostępne na stronie internetowej parafii: www.marcin-cwiklice.pl

Oprac. Sabina Rotowska, OT NID w Katowicach, 26.11.2015 r.

Rodzaj: kościół

Styl architektoniczny: nieznana

Materiał budowy:  drewniane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_24_BK.99678, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_24_BK.302194