kościół parafialny pw. św. Katarzyny - Zabytek.pl
kościół parafialny pw. św. Katarzyny
Adres
Cięcina, Świętej Katarzyny
Lokalizacja
woj. śląskie, pow. żywiecki, gm. Węgierska Górka
PDF 01_RZUT_PARTERU_1:50
PDF 02_RZUT_DACHU_1:50
PDF 03_PRZEKRÓJ_AA_1:50
PDF 04_PRZEKROJ_BB_1:50
PDF 05_ELEWACJA_PÓŁNOCNA_1:50
PDF 06_ELEWACJA_POŁUDNIOWA_1:50
PDF 07_ELEWACJA_WSCHODNIA_1:50
PDF 08_ELEWACJA_ZACHODNIA_1:50
Obiekt posiada cenne barokowe wyposażenie, wśród którego na szczególną uwagę zasługują dwa ołtarze boczne: Matki Boskiej Częstochowskiej oraz Przemienienia Pańskiego. Pierwotnie świątynie zdobiły również cenne gotyckie i renesansowe obrazy, przeniesione do Muzeum Narodowego w Krakowie (Zwiastowanie Anielski, Matka Boska ze Świętymi).
Historia
Pierwsze wzmianki odnośnie świątyni w Cięcinie pochodzą z 1358 rok. Zgodnie z przekazami źródłowymi obecny kościół św. Katarzyny wzniesiono w 1542 roku z inicjatywy Krzysztofa Komorowskiego. Miejscowe podania mówią, że w miejscu świątyni pierwotnie stał browar zniszczony w pożarze po uderzeniu pioruna. W izbie z kadziami miał znajdować się obraz św. Katarzyny, przed którym widywano świece gorewające. Po katastrofie na miejscu browaru postawiono niewielką kapliczkę poświęconą św. Katarzynie, a następnie kościół. Początkowo pełnił on funkcję kaplicy filialnej kościoła w Radziechowach, aż do 1789 r. gdy uzyskał rangę samodzielnej parafii. Obiekt kilkukrotnie przekształcano i rozbudowywano w związku z czym zatracił on swój charakter stylowy. Do ważniejszych prac w obrębie świątyni należy zaliczyć powiększenie nawy oraz dostawienie wieży w 1666-1667 r. dzięki staraniom księdza Stanisława Kaszkowicza czy dobudowanie zakrystii oraz skarbca w 1857 r. Obecny wygląd kościoła został ukształtowany pod koniec XIX w. w wyniku szeregu prac tj. budowy babińca i wieżyczki na sygnaturkę (1893 r.), powiększeniu nawy oraz przesunięciu wieży na zachód (1893 r.), budowie przedsionka przylegającego do babińca (1894 r.), dobudowaniu kaplicy św. Franciszka z Asyżu (1895 r.) oraz pokryciu ścian oraz stropu polichromią autorstwa Antoniego Stopka (1896 r.). Wiek XX przyniósł podwyższenie wieży oraz nakrycie jej nowym hełmem według projektu Wacława Krzyżanowskiego, architekta z Krakowa (1932 r.), a także pokrycie dachu eternitem (1909 r.). Kolejne prace miały niewielki charakter i wykonywane były na bieżąco, na uwagę zasługuje przeprowadzona w latach 1949-1951 renowacja wyposażenia w postaci ołtarzy oraz obrazów. W związku ze wzrostem liczby parafian w latach 70. XX w. podjęto starania o budowę nowego kościoła, które zakończyły się w 1986 r. poświęceniem nowej murowanej świątyni pw. Przemienienia Pańskiego. W latach 90. XX w. przeprowadzono szereg prac remontowo-konserwatorskich, szczególnie znaczenie miało usunięcie w 2010 r. eternitu i zastąpienie go modrzewiowym gontem.
Opis
Kościół pw. św. Katarzyny położony jest w centralnej części wsi, na wschód od cmentarza, przy ulicy św. Katarzyny 4. Całość założenia otoczona jest prostym ogrodzeniem z drewnianymi sztachetami, ustawionej frontem do ulicy świątyni towarzyszy zieleń wysoka. Obiekt powstał w konstrukcji drewnianej-zrębowej, ze względu na liczne przebudowy zatracił on jednak swoje cechy stylowe. Kościół jest orientowany, składa się z krótkiego zamkniętego wielobocznie prezbiterium, wtórnie wydłużonej nawy (przy prezbiterium węższej, w części zachodniej szerszej) oraz wykonanej w konstrukcji słupowej wieży z izbicą, otoczonej zamkniętymi sobotami. Dodatkowo od strony północnej, do starszej części kościoła tzn. prezbiterium oraz węższej części nawy dostawiono odpowiednio piętrową zakrystię oraz niewielki babiniec z przedsionkiem. Analogicznie do położenia babińca od strony południowej dostawiono nieco większą, poprzedzoną niewielkim przedsionkiem prostokątną kaplicę św. Franciszka. Zasadnicza część bryły nakryta jest dachem dwuspadowym, przechodzącym nad prezbiterium w wielopołaciowy, wieża nakryta jest ostrosłupowym hełmem. Wnętrze o prostym wystroju, w prezbiterium pozorne sklepienie kolebkowe, w nawie strop płask. Polichromie zdobiące ściany i strop świątyni wykonał pod koniec XIX w. artysta z Makowa Podhalańskiego Antoni Stopka. Wnętrze utrzymane jest w stylu barokowym wśród wyposażenia na szczególną uwagę zasługują barokowe ołtarze boczne Matki Bożej Różańcowej (lewy), Przemienienia Pańskiego (prawy) oraz późnobarokowy ołtarz główny pod wezwaniem patronki kościoła.
Zabytek dostępny dla zwiedzających z zewnątrz.
Oprac. Agata Mucha, OT NID w Katowicach, 13.08.2015 r.
Dane obiektu zostały uzupełnione przez użytkownika Jarosław Bochyński (JB).
Rodzaj: kościół
Styl architektoniczny: nieznana
Materiał budowy:
drewniane
Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków
Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_24_BK.103788, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_24_BK.281725