kościół parafialny pw. św. Michała Archanioła - Zabytek.pl
Adres
Chróścina
Lokalizacja
woj. dolnośląskie, pow. górowski, gm. Góra - obszar wiejski
wieżą, utrzymaną w stylistyce neogotyckiej, otoczony owalnym cmentarzem z ceglanym murem. We wnętrzu cenna barokowa ambona fundacji opatki Klarysek głogowskich. Na elewacjach prezbiterium renesansowe epitafia.
Historia
Za pierwszą źródłową wzmiankę potwierdzającą istnienie kościoła w Chróścinie przyjmuje się zapis w dokumencie wystawionym w 1289 r., w którym wymieniony został pleban „Thomas in Croszyna”.
Obecny kościół wzniesiony został w końcu wieku XV. Na niezachowanym dzwonie wieży kościelnej widniała data „1483”. Fundatorem świątyni mógł być ówczesny właściciel dóbr chróścińskich, Henryk IV von Dohna. W roku 1522 lub 1530 kościół przeszedł w ręce protestantów. Kościołem protestanckim pozostawał do roku 1654. W roku 1646, z inicjatywy Marianny Jadwigi von Dohna wieżę przykryto nowym hełmem. Data na oraz inicjały fundatorki widniały na niezachowanej obecnie, chorągiewce wieży.
W 2. ćw. XVIII w. dobra szlacheckie w Chróścinie, a wraz z nimi patronat nad kościołem, stały się własnością klasztoru klarysek w Głogowie. W roku 1743 kościół otrzymał nową ambonę z fundacji opatki.
W wyniku przeprowadzonej w 1810 r. sekularyzacji dóbr klasztornych, państwo przejmując własność majątku, objęło również patronat nad kościołem. W l. 60. XIX w. zbudowano ceglaną kruchtę południową oraz przemurowano otwory okienne. W końcu wieku XIX w kościele ustawiony został neogotycki ołtarz główny, ołtarze boczne i neogotyckie stalle.
W roku 1920, podczas burzy, znacznie uszkodzone zostały mury wieży. Było to prawdopodobnie przyczyną jej zawalenia się w roku 1929. Z katastrofy ocalała tylko wschodnia ściana wieży. Wkrótce przystąpiono do odbudowy, którą ukończono w roku 1933. W tym czasie także wzniesiona została empora organowa i kościół wyposażony został w nowe organy.
Opis
Kościół położony jest w środkowej części miejscowości, w zachodniej części wydłużonego nawsia. Otoczony jest owalnym cmentarzem ogrodzonym ceglanym, tynkowanym murem. Kościół wzniesiony został z cegły. Jest budowlą jednonawową, z węższym, dwuprzęsłowym, zamkniętym trójbocznie prezbiterium. Prezbiterium przykryte zostało gwiaździstym sklepieniem krzyżowo-żebrowym, z profilowanymi żebrami, nawa stropem o kratownicowej dekoracji, imitującej kasetony.
Po północnej stronie prezbiterium znajduje się prostokątna zakrystia, sklepiona kolebką. Od zachodu, na osi korpusu, dostawiona została wieża, wzniesiona na planie kwadratu z niewielką trójbocznie zamkniętą klatką schodową od płd. Przy południowej elewacji nawy dobudowano prostokątną kruchtę. Pod prezbiterium znajduje się krypta.
Bryła kościoła jest oszkarpowana. Elewacje kościoła, utrzymane w surowej cegle, posiadają otwory okienne zamknięte łukiem ostrym. Wschodnia i zachodnia ściana nawy zwieńczone zostały szczytami, z wysokimi sterczynami. Wieża posiada gładkie elewacje, licowane cegłą klinkierową. W ostatniej kondygnacji wieży znajdują się otwory dźwiękowe oraz tynkowane płyciny zamknięte łukiem ostrym. Główne wejście, umieszczone w zachodniej elewacji wieży, ujęte zostało ostrołucznym portalem o szerokich profilowanych glifach. Na elewacjach kościoła zachowane są renesansowe epitafia.
W kościele zachowana jest barokowa ambona z koszem wspartym na figurze anioła, pochodząca z fundacji opatki klasztoru klarysek w Głogowie. Zachowana jest również gotycka figurka Madonny z Dzieciątkiem. Pozostałe elementy wyposażenia, głównie neogotyckie – ołtarz główny, ołtarze boczne, stalle pochodzą z k. XIX w. Organy i empora organowa wykonane zostały w pocz. l. 30. XX w., w czasie odbudowy wieży.
Cmentarz przykościelny otoczony jest kamienno-ceglanym, pełnym murem z dwiema bramami. Na murze, w 2 poł. XIX w. ustawiona została neogotycka, ceglana kapliczka, umieszczona w części pn.-wsch. Na terenie cmentarza zachowane są licznie nagrobki z XIX i XX w.
Wstęp na teren przykościelny bez ograniczeń. Wnętrze dostępne za zgodą proboszcza.
Oprac. Maria Czyszczoń, 30.09.2014 r.
Rodzaj: kościół
Styl architektoniczny: nieznana
Materiał budowy:
ceglane
Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków
Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_02_BK.78931, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_02_BK.150528