Dziewiętnastowieczny obiekt w bryle i formie nawiązuje do wcześniejszych historycznych rozwiązań architektonicznych.

Historia obiektu

Wieś założona była ok. 1565 r. Obecna cerkiew została wzniesiona w 1888 r. na miejscu wcześniejszej, z inicjatywy proboszcza w Podemszczyźnie ks. Piotra Gissowskiego herbu Nowina. (Od 1789 r. parafia przyłączona była do parochii w Podemszczyźnie, wcześniej należała do dekanatu lubaczowskiego). W okresie międzywojennym wybudowano przy cerkwi nową dzwonnicę i zakupiono dzwony. W 1947 r. świątynia przejęta została przez kościół rzym.-kat. Na przełomie lat 60. i 70. XX w. wykonano jej gruntowny remont obejmujący wymianę podmurówki, stolarki, pomalowanie blachy i adaptację sanktuarium na salkę katechetyczną. W 1986 r. do babińca dobudowano przedsionek. Świątynia użytkowana była do czasu wybudowania nowego kościoła w Chotylubiu, to jest do 2001 r.

Opis obiektu

Cerkiew zlokalizowana jest na niewielkim wzniesieniu w środkowej części wsi, przy drodze prowadzącej z Nowego Brusna do Cieszanowa. Wzniesienie otoczone jest reliktami starodrzewu, działka natomiast otoczona współczesnym ogrodzeniem z bramką od pd. i prowadzącymi doń schodkami z łamanego kamienia. W pd.-wsch. narożniku placu usytuowana jest murowana parawanowa dzwonnica.

Cerkiew jest orientowana, trójdzielna. Nawa główna została założona na planie kwadratu, podobnie prezbiterium i babiniec. Od pn. strony do prezbiterium przylega zakrystia, a do babińca od zach. prostokątna wtórna przybudówka. Cerkiew jest drewniana, konstrukcji zrębowej, na podmurówce z łamanego kamienia. Dębowe podwaliny zwęgłowane na obłap, z ostatkami, a ściany konstrukcji wieńcowej łączone na jaskółczy ogon z ostatkami oraz rysiami podtrzymującymi opasanie obiegające prawie cały obiekt. Powyżej nich konstrukcja zrębowa przedłużona w ściankach tamburów i kopuł nad nawą główną i babińcem, oszalowana pionowo z listwowaniem. Nad nawą i prezbiterium wprowadzono ośmiopolowe kopuły na tamburach, nad babińcem sklepienie pozorne oraz dach dwuspadowy. Zakrystia i przedsionek kryte są stropami płaskimi. Dachy, kopuły, latarnia nad nawą i okap pokryte są blachą. Zwieńczenie kopuł stanowią kute krzyże. Okna w nawie są prostokątne, rozstawione symetrycznie, po dwa w pn. i pd. zrębie, okna w babińcu i prezbiterium nieco mniejsze, zamknięte łukiem odcinkowym, po jednym w osi. W przybudówce od pd. mieszczą się drzwi oraz okno, a w ścianie pn. dwa okna.

Wnętrze nawy otwarte jest do prezbiterium poprzez częściowy demontaż ściany ikonostasowej. W babińcu chór muzyczny przedłużono poza zach. zrąb nawy. W jego pn.-zach. narożniku wprowadzono dwubiegowe schody. Chór zdobi ażurowa bariera o sylwetowo wyciętych deskach.

Dzwonnica typu parawanowego wymurowana została z kamienia i cegły, otynkowana, przepruta trzema arkadowymi otworami tej samej wysokości oraz jednym mniejszym w osi, w polu trójkątnego szczytu zwieńczonego krzyżem. Jej zadaszenie pokryto blachą.

Dostępność obiektu dla zwiedzających. Dostęp do zabytku ograniczony. Możliwość zwiedzania wnętrza po wcześniejszym kontakcie telefonicznym.

Autor noty: opr. Jadwiga Stęchły, OT NID w Rzeszowie, 13-04-2017 r.