Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

kościół parafialny pw. św. Jakuba - Zabytek.pl

kościół parafialny pw. św. Jakuba


kościół 1906 - 1917 Chełmica Duża

Adres
Chełmica Duża, 2A

Lokalizacja
woj. kujawsko-pomorskie, pow. włocławski, gm. Fabianki

Kościół jest cennym przykładem architektury neogotyckiej, usytuowanym w regionie włocławskim.

Należy do grupy obiektów zaprojektowanych przez warszawskiego architekta Stefana Szyllera. Ze względu na wertykalny kształt budynku, stanowi dominantę architektoniczną wsi.

Historia

Parafia pw. św. Jakuba została erygowana w XVI wieku. Z tego czasu pochodził też pierwszy drewniany kościół zniszczony przez protestantów. Kolejną drewnianą świątynię ufundowała wojewodzina z Łosiów - Eleonora Warszycka - przed 1711 rokiem. Następny, również drewniany kościół powstał w 1799 r. z zasobów fundacji Jana Rutkowskiego (herbu Pobóg).

Obecny murowany obiekt został wzniesiony w latach 1906-1917 wg projektu architekta Stefana Szyllera. Budynek powstał z zasobów fundacji Józefiny Sierakowskiej, dzięki staraniom ówczesnego proboszcza, ks. Antoniego Klimaszewskiego. Wykonawcą był znany włocławski przemysłowiec, właściciel cegielni - Leon Bojańczyk. Po dokonaniu konsekracji kościoła przez bpa płockiego Juliana Nowowiejskiego w 1917 roku i oddaniu świątyni do użytku rozebrano stary, drewniany obiekt z 1799 r., który znajdował się obok. Wówczas wybudowano nie tylko nową świątynię, ale też znajdujące się na jej tyłach, zabudowania plebanii.

W 1968 r. wykonano polichromię wnętrza. W 1986 r. przeprowadzono kompleksowy remont wież. W latach 90. skuto tynki wewnętrzne i osuszono ściany, następnie nałożono nowe tynki.

Opis

Kościół zlokalizowany w płd.-wsch. części wsi, po północnej stronie drogi, zwrócony do niej fasadą. Posadowiony na płaskim terenie w otoczeniu starodrzewu, ogrodzony metalowym płotem na podmurówce. Budynek wzniesiony w stylu neogotyckim, o wertykalnej kompozycji bryły architektonicznej, nieorientowany. Murowany z cegły na kamiennym cokole, ściany wewnętrzne tynkowane. Założony na planie wydłużonego prostokąta z trójkątnie zamkniętym, wydzielonym prezbiterium (ujętym prostokątnymi aneksami - zakrystii i skarbca, połączonymi ambitem dookoła obiegającym prezbiterium).

Korpus trójnawowy, halowy, trójprzęsłowy z parą prostokątnych kaplic o wysokości naw. Dachy dwuspadowe, w części prezbiterium przechodzące w trójspadowe, kryte dachówką. Nad niższym ambitem dach trójboczny, pulpitowy, kryty blachą. Elewacje nietynkowane, opięte jednouskokowymi szkarpami, pomiędzy którymi ostrołukowe okna wypełnione maswerkami. Ściany zwieńczone ozdobnym gzymsem koronującym. Szczyty schodkowo-sterczynowe z blendami. Fasada południowa zaakcentowana dwiema wieżami o różnej wysokości, na dole - czworobocznymi, wyżej - przechodzącymi w ośmioboczne, zwieńczone ostrosłupowe hełmy ośmiopołaciowe z wykuszami.

Zachodnia wieża wyższa, czterokondygnacyjna, na górze ujęta wykuszowymi wieżyczkami narożnymi. Przy niej od zachodu ośmioboczna wieżyczka schodowa zwieńczona ostrosłupowym hełmem. Wieża wschodnia od frontu poprzedzona narożnym podcieniem z granitową kolumną. Pomiędzy wieżami usytuowana, ryzalitowo wysunięta, ściana nawy ujęta w narożach szkarpami, zwieńczona wydatnym szczytem sterczynowym. Poniżej szczytu fryz arkadkowy i rząd ostrołukowych okienek. W przyziemiu fasady trzy portale granitowe, profilowane: główny - ostrołukowy, zachodni - z łukiem kotarowym, wschodni - prostokątny.

Nad portalem głównym ulokowana rozeta w kamiennej opasce wgłębnej, profilowanej, z centrycznym maswerkiem. Wnętrze halowe, nawy oddzielone czworobocznymi filarami. Sklepienia gwiaździste na służkach z liściastymi głowicami, w prezbiterium nadwieszone na wspornikach, między którymi miejsce znalazły odcinki podokiennego fryzu z dekoracją roślinną. W kaplicach, zakrystii i skarbczyku - sklepienia krzyżowo-żebrowe. Kruchta pomiędzy wieżami sklepiona kryształowo, otwarta do nawy trzema ostrołukowymi arkadami kolumnowymi. Nad nią usytuowany chór muzyczny z maswerkowym parapetem.

Wyposażenie neogotyckie z I ćw. XX wieku. W ołtarzu głównym zachowany obraz Matki Boskiej Passawskiej z końca XVII. Mensa oraz chrzcielnica z przełomu XVIII i XIX w., wykonane w stylu klasycystycznym (zapewne według projektu Hilarego Szpilowskiego).

Zabytek dostępny.

Oprac. Bernardeta Popek- Olszowa, OT NID w Toruniu, 30-11-2015 r.

Rodzaj: kościół

Styl architektoniczny: neogotycki

Materiał budowy:  ceglane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_04_BK.126332, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_04_BK.231110